IN DE LAATSTE MEI-WEEK NOG VAAK DE IJSHEILIGEN OP BEZOEK EN KOELE DAGEN!
| DINSDAG 30 MEI 2023 KNMI-STATIONS – laagste temp. nacht: 6,8°C Eindhoven tot 11°C Lauwersoog – laagste temp. etmaal: 6,8°C Eindhoven tot 11°C Lauwersoog – aan de grond: 2,5°C Herwijnen, 3,9°C De Bilt – hoogste temp.: 21,5°C Eindhoven tot 13,8°C Terschelling – neerslag: nacht droog, overdag 0,3 mm Deelen – neerslag etmaal: 0,3 mm Deelen – zon: ruim 13 uur Maastricht tot zonloos Wijk aan Zee – hoogste windstoot 51 km/uur Hoek van Holland – hoogste windkracht 6 krachtig regio Hoek van Holland WEERSTATION-BORCULO |
EEN JAAR GELEDEN 30 MEI 2022 KNMI-STATIONS – laagste temperatuur: 2,0°C Eelde tot 9,6°C Hoek van Holland – aan de grond: -1,4°C Woensdrecht en -0,4°C Eelde – hoogste temperatuur: 16,7°C o.a. Arcen tot 12,9°C Eelde – neerslag: nacht 4,8 mm Lauwersoog, overdag 2,3 mm Eelde – zon: ~13 uur Hoek van Holland tot ~2 uur Nieuw Beerta – hoogste windstoot 34 km/uur Terschelling WEERSTATION-BORCULO |
DATUMRECORDS 30 MEI BORCULO
maximum-temperatuur: 12,3°C in 2005 tot 29,4°C in 2011
minimum-temperatuur: 0,5°C in 1994 tot 17,6°C in 2018
natste dag: 49,2 mm in 2016
zonnigste dag: 14,2 uur in 2011
DATUMRECORDS 30 MEI KNMI-STATIONS
maximum-temperatuur: 32,2°C Maastricht in 1944 tot 8,5°C IJmuiden in 1975
minimum-temperatuur: -1,2°C Volkel in 1974 tot 18,6°C Stavoren in 2018
natste dag: 68 mm Volkel in 2016
BIJZONDERHEDEN (DINSDAG) 30 MEI
Dinsdag grote verschillen in het land m.b.t. het aantal uren zon. Met name voor Zeeland, Brabant en Limburg nagenoeg volop zon, daarentegen verder noordwaarts veel meer bewolking tot overwegend bewolkt. Gelderland lag daarbij op de scheidingslijn van bewolking en zon. De KNMI-stations Hoogeveen en Wijk aan Zee bleven zelfs zonloos. De onderstaande satellietfoto van rond halverwege dinsdagmiddag maakt dit overduidelijk. De Achterhoek en de Betuwe lagen nog net aan de zonnige kant.
De KNMI-stations in Limburg en nagenoeg in heel Brabant bereikten nog de warme grens van 20°C met de hoogste temperatuur op het KNMI-station Eindhoven met 21,5°C.
Vorig jaar 30 mei 2022 voor de tweede nacht op rij de IJsheiligen op bezoek en wel in Drenthe en Brabant op de KNMI-stations Eelde en Woensdrecht. Op waarnemingshoogte kwamen 13 van de 34 KNMI-stations met de laagste temperatuur onder de 5°C uit. Op waarnemingshoogte de laagste minimum-temperaturen van 2,0°C en 2,7°C op respectievelijk de KNMI-stations Eelde en Woensdrecht. Aan de grond de laagste temperaturen van -1,4°C en -0,4°C op respectievelijk de KNMI-stations Woensdrecht en Eelde. De oostelijke KNMI-stations Hupsel en Twente hadden op waarnemingshoogte minima van respectievelijk 4,2°C en 4,8°C en aan de grond 1,3°C en 2,8°C.
In 2020 in de laatste mei-week nog twee nachten met schadelijke grondvorst, in 2019 ook nog één nacht met schadelijke grondvorst in de laatste mei-week. Op waarnemingshoogte net geen vorst in de laatste mei-week van 2020 en ook in 2019 niet. In de laatste week van mei 2014 in drie nachten nog de IJsheiligen op bezoek met de koudste nacht in de nacht naar 29 mei met -2,8°C aan de grond op het KNMI-station Twente. Dit is niet zo bijzonder en komt wel vaker voor. In 2010 in de laatste volle week van mei ook nog een aantal koude nachten met (grond)vorst. Op 29 mei 2010 had het KNMI-station Hupsel op waarnemingshoogte nog -0,2ºC en aan de grond -4ºC op het KNMI-station Twente en -3ºC op het KNMI-station Hupsel. In 2004 op 28 mei op het KNMI-station Twente in de weerhut een minimum van +0,1ºC en aan de grond -4,4ºC. Ook 30 mei 1994 noteerde hetzelfde KNMI-station Twente nog een minimum van -1,1ºC op waarnemingshoogte.
In 1974 op 30 mei nog matige vorst aan de grond, op het KNMI-station Volkel daalde de temperatuur tot -7,2ºC aan de grond en tot -1,2ºC in de weerhut. In 1907 op 30 mei nog lichte vorst op het opgeheven KNMI-station Winterswijk met -0,3ºC in de weerhut.
Voor meer info klik op: KNMI WEER WEERPLAZA
Onderstaande foto maakte Peter de Vries in de omgeving Wilhelminaoord. Een beeld dat we op veel plaatsen al weer meer zien, sloten die droger tot droog komen te staan. Daarmee nu na de natte eerste maanden van 2023 steekt in veel regio’s het droogte-spook weer op en gaan we al weer richting de kurkdroge periode van 2018!
– In 2022 in het noorden van het land veel neerslag met vanaf middernacht tot in de avond 20 uur op het KNMI-station Terschelling 18,7 millimeter.
– In 2021 op het KNMI-station De Bilt op 30 mei 21,4°C en daarmee de tweede warme dag van de maand mei 2021 en ook de laatste dag van mei 2021 nog een warme dag op het KNMI-station De Bilt. Sinds 1901 op het KNMI-station De Bilt elf jaren met twee of minder warme dagen. In de mei-maanden van 1962 en 1984 helemaal geen warme dagen. Het laatste jaar dat mei minder warme dagen had dan in 2021 was in mei 2015 met slechts twee warme dagen.
– Voor Borculo in 2018 op 30 mei met 28,4°C de op twee na warmste 30 mei sinds 1981, alleen in 2011 met 29,4°C en in 2003 met 28,5°C was het warmer.
– In mei 2018 stond de luchtdrukverdeling op zijn kop in Europa en dat kwam ook duidelijk naar voren in het aantal uren zon. Op het doorgaans zonnige Canarische eiland Fuerteventura scheen de zon slechts 201 uur tegen normaal 262 uur. Daarentegen in Stockholm 425 uur zon tegen normaal 276 uur.
Onderstaande foto maakte Frans Sijmons uit Klausheide van een aardappelgal op een zomereik. Eitjes veroorzaken deze gal en herbergt meerdere larfjes van de galwesp.
KOUDE MEI-NACHTEN EN KOELE MEI-DAGEN
Koude nachten zijn rond deze tijd nog heel goed mogelijk, maar ook voor overdag kan het eind mei zeker nog wel heel koel zijn. In 2017 begin mei een paar koele dagen, zo werd het in Borculo op 5 mei slechts 10,5°C, maar vanaf 11 mei waren we met een hele warme periode van start gegaan. In 2018 verliep alleen de eerste mei-dag koel voor Borculo met 13,7°C, in mei 2019 hadden we rond 12 te koele meidagen gehad in Borculo, mei 2020 kwam uit op acht te koele dagen in Borculo en mei 2021 totaal 21 te koele meidagen.
In 2015 en ook in 2016 hadden we ook later in mei een aantal hele koele dagen. Zo was het van 14- t/m 16 mei en 23- en 24 mei 2016 veel te koel voor de tijd van het jaar. Over het geheel verliep mei 2016 wel warmer dan normaal. Toch zijn er jaren dat het nog erger kan met koele mei-dagen!
We hadden in 2014 vanaf 27 mei een aantal koele mei-dagen tot ruim onder de 20ºC. In Borculo vanaf 27- t/m 30 mei 2014 respectievelijk maximum-temperaturen van 17,6ºC , 13,4ºC , 12,2ºC en 17,7ºC. Op 30 mei 2005 en 2006 opmerkelijk lage temperaturen voor overdag, in Borculo was het maximum op 30 mei 2005 slechts 12,3°C en op 30 mei 2006 iets hoger met 13,6°C. In 2005 op 30 mei in Borculo het laagste maximum sinds 1981 voor de 30e mei met 12,3ºC en op het KNMI-station Twente toen zelfs 11,7ºC en op het KNMI-station Hupsel 11,9ºC! Eind mei 2022 ook nog twee koele dagen op 29- en 30 mei met op het KNMI-station Arcen landelijk de hoogste temperaturen van respectievelijk slechts 15,8°C en 16,7°C.
In 2005 werd landelijk de hoogste temperatuur op 30 mei gemeten op het KNMI-station Lauwersoog met 16ºC en dat komt niet vaak voor. In mei 2013 hadden we ook al heel wat koele dagen gehad, maar de hoogste temperatuur van de maand was wel een zomerse dag met 25,2ºC in Borculo en landelijk 25,8ºC op het KNMI-station Ell.
Onderstaande foto is van 30 mei 2010, het was de temperatuur midden op de dag!
In 2010 verliep 30 mei met een maximum-temperatuur in Borculo van 17,2°C te koel voor de tijd van het jaar. Daarmee waren er in Borculo in mei 2010 t/m 30 mei maar liefst 21 dagen te koel verlopen voor de tijd van het jaar. Normaal voor eind mei is een maximum van 18°C-19°C. De vele koele dagen van mei 2010 hadden ook een stempel gedrukt op de lente van 2010. Tot en met 30 mei 2010 stond de lente van 2010 op een etmaalgemiddelde van 9,1°C, normaal voor de hele lenteperiode is voor Borculo 9,6°C. De lente van 2010 ging in Borculo evenals mei 2010 de boeken in als de meest koele lenteperiode sinds 1996.
In 2012 waren er in mei acht dagen te koel verlopen voor de tijd van het jaar, dat klinkt beter dan de 21 dagen in mei 2010. In mei 2013 18 etmalen te koel verlopen voor de tijd van het jaar.
Zoals gezegd ging de lente van 2010 in Borculo evenals mei 2010 de boeken in als de meest koele lenteperiode sinds 1996! Maar in 2013 kwam het etmaalgemiddelde van de lente in Borculo uit op 7,6°C en daarmee samen met de lente van 1987 de koudste lente voor Borculo sinds 1981. De lente van 2014 verliep een stuk warmer met in Borculo een etmaalgemiddelde van 11,5°C. In 2015 had de lente in Borculo een etmaalgemiddelde van 9,4ºC, in 2016 9,7°C , in 2017 10,9°C , in 2018 11,6°C, in 2019 10,2°C, in 2020 10,1°C, in 2021 8,3°C en in de lente van 2022 was het etmaalgemiddelde 10,7°C. De lente van 2021 is voor Borculo de meest koele lente geworden sinds 2013 toen de lente tot 7,6°C kwam met het etmaalgemiddelde. In de lente van 2021 verliepen april en mei veel te koel, april verliep in Borculo 2,8°C koeler dan normaal en mei verliep 2°C koeler dan normaal. De lente van 2022 werd met 10,7°C de warmste sinds de lente van 2018 met 11,6°C. De huidige lente heeft inmiddels een etmaalgemiddelde van ??ºC.
EEN DUIK IN HET VERLEDEN
In 2018 in de nacht naar 30 mei werd het geleidelijk aan droger na het waterballet vanaf de middag van 29 mei tot in de nacht naar 30 mei. Want met recht mocht men wel spreken van een waterballet, op veel plaatsen ruimschoots tot in de dubbele cijfers aan neerslag. Daarmee op diverse plaatsen wateroverlast en door windstoten bomen die sneuvelden, o.a. in de regio Deventer heeft het behoorlijk gespookt waar talrijke bomen bezweken en met wortel en al uit de grond werden getrokken. De meeste neerslag viel in de nacht naar 30 mei 2018 op het KNMI-station Cabauw met 21 millimeter. Op het KNMI-neerslagstation Dronten viel rond 70 millimeter vanaf de middag. In de Achterhoek vanaf de middag ook vrij grote verschillen, totaal viel in Borculo 5,4 millimeter en in Bredevoort en het Ruurlosebroek hadden 29 millimeter. Over het etmaal viel in Bergen op Zoom 70 millimeter.
Op onderstaande foto hagelstenen van zeven centimeter in doorsnede die vielen in het noorden van Frankrijk op 30 mei 2018.
In 2014 in de nacht naar 30 mei koelde het flink af en kwam het op twee KNMI-stations nog tot grondvorst en wel op de stations Heino en Twente met respectievelijk -0,3°C en -1°C. Op waarnemingshoogte van 1,5 meter boven het maaiveld de laagste temperatuur op het KNMI-station Wijk aan Zee met 2,3°C.
De neerslagteller voor mei 2014 stond in Beilen t/m 29 mei al op 177 millimeter
De lente van 2012 stond in Borculo t/m 30 mei op 121 millimeter neerslag en dat is vrij droog. Normaal valt in de hele lenteperiode in Borculo 189 millimeter. Voor Borculo betekende dat de lente van 2012 de vierde droge lente op rij zou worden.
Op 30 mei 2003 werd op het KNMI-station Hoek van Holland de hoogste temperatuur van de maand gemeten met 29,4°C.
In 1983 op het KNMI-station De Bilt van 21 t/m 30 mei slechts 14 uur zon.
In 1979 op 30 mei op het KNMI-station Eindhoven 28,1°C als maximum-temperatuur. In de nachtelijke uren van 29- op 30 mei 1979 kwam het lokaal tot zwaar onweer met hagelstenen zo groot als kastanjes en daarbij viel lokaal rond 60 millimeter aan neerslag. Volgens kenners is het niet uitgesloten dat het onweer tot de zwaarste van de vorige eeuw moet worden gerekend.
In 1944 op 30 mei op het KNMI-station De Bilt met 32,3°C de hoogste temperatuur voor De Bilt sinds 1901 voor 30 mei. En in 1913 op 30 mei met 15,2°C het hoogste minimum voor 30 mei sinds 1901 voor De Bilt.
Door de homogenisatie van data door het KNMI zijn bovengenoemde temperaturen sinds 2016 herleid, de 32,3°C tot 31,5°C en de 15,2°C tot 14,5°C.
Op het inmiddels opgeheven KNMI-station Gemert werd het 34,3°C op 30 mei 1944.
Op 30 mei 1941 viel er in Elst 28 millimeter neerslag.
Op 29 mei 1935 werd Bilthoven bekogeld door hagelstenen met een doorsnede van twee tot drie centimeter.
OLIVIJN
Een mogelijke oplossing voor het opvangen van de koolstofdioxide (CO2) is olivijn. Het mineraal olivijn moet dan uitgestrooid worden boven land en zee en dit laten reageren met de koolstofdioxide. Olivijn is een veel voorkomend mineraal en reageert van nature met CO2. Het idee is om grote mijnen voor olivijnwinning te bouwen, het olivijn verpulveren tot korrels van een millimeter en dan verspreiden over land en zee. Er lijkt genoeg olivijn op aarde aanwezig te zijn voor alle overtollige koolstofdioxide. Het toepassen van deze methode is een onderdeel van de de geo-engineering. Dit wil zoveel zeggen dat m.b.v. technische innovatie milieuproblemen worden opgelost. Zo is er ook een plan om grootschalig algen te gaan kweken die van nature ook CO2 opnemen. Een ander idee is om een immens grote schuurspons de ruimte in te slingeren die fungeert als een soort luxaflex en daarmee alleen het gewone zonlicht doorlaat en de infrarode straling tegenhoudt.
In Oman ligt volop gesteente dat CO2 vastlegt en daarbij nog warmte afgeeft ook. Dat gaat van nature langzaam, maar het is mogelijk om deze reactie te versnellen. Het schijnt mogelijk te zijn om theoretisch vier miljard ton broeikasgas per jaar af te vangen en daarbij komt ook nog bruikbare energie vrij. Het klinkt te mooi om waar te zijn, CO2 opvangen en energie in de vorm van warmte op de koop toe krijgen. Op enkele plaatsen gebeurt dit al in de natuur, o.a. in het oliestaatje Oman. Daar haalt een enorme rotsformatie CO2 uit de atmosfeer, doordat de mineralen olivijn en pyroxeen reageren met het broeikasgas. De koolstof wordt dan vastgelegd in de stoffen kwarts, calciet en magnesiet, deze zijn ontstaan doordat de mineralen olivijn en pyroxeen verbindingen zijn aangegaan met water en kooldioxide. Bij deze reacties zwelt het gesteente op en komt er warmte vrij.
Hieronder een foto van olivijn.
Tien jaar satellietobservatie laat zien dat de hoeveelheid kooldioxide in onze atmosfeer blijft toenemen, ondanks internationale inspanningen om de uitstoot van schadelijke stoffen terug te dringen. Satellieten laten ook zien dat de recente toename van methaan in de atmosfeer waarschijnlijk ook toe te schrijven is aan de mens. Atmosferische kooldioxide en methaan zijn twee van de meest voorkomende broeikasgassen. Deze gassen zijn verantwoordelijk voor de opwarming van de aarde. Metingen van ESA’s Envisat-missie en de Japanse observatiesatelliet GOSAT laten zien dat de hoeveelheid kooldioxide in de atmosfeer de afgelopen tien jaar jaarlijks met 0,5% toe is genomen. Na jaren van stabiliteit begon ook de hoeveelheid methaan vanaf 2007 jaarlijks met 0,3% tot 0,5% te stijgen. De belangrijkste reden voor de kooldioxide-toename zijn de uitgestoten gassen die vrijkomen wanneer fossiele brandstoffen zoals kolen, olie en gas verbrand worden. Waar die stijging in methaan vandaan komt is minder duidelijk. De toename wordt waarschijnlijk veroorzaakt door een groeiende hoeveelheid uitlaatgassen in combinatie met natuurlijke variaties die veroorzaakt worden door het verbranden van biomassa.
Het mineraal olivijn heeft de eigenschap dat het snel CO2 kan binden. Geo-wetenschapper Olaf Schuiling heeft ontdekt dat olivijn kan worden gebruikt om het broeikaseffect te verminderen. Het is het meest voorkomende mineraal in de aardmantel, dus waarom dat niet slim benutten? GreenSand maakt producten die olivijn bevatten, zoals potgrond, tuinaarde, zand en grind. Wie actief wat wil doen om CO2 uit de lucht te halen, kan dus zelf in de tuin aan de slag.
