NORMAAL MIDDEN FEBRUARI HET KOUDEPUTJE VAN DE WINTER!
IN 2019 EN 2020 AANHOUDEND BIJLTJESDAG VOOR DATUMRECORDS OP 16 FEBRUARI!
BIJZONDERHEDEN 16 FEBRUARI
Voor weer-info klik op onderstaande links:
KNMI WEERPLAZA WEERONLINE KMI-BELGIE WEER.NL WEERNIEUWS-VERWACHTING
Voor extremen etmaal KNMI-stations klik op één van onderstaande links:
temp/neerslag dag/nacht temp/neerslag/wind uren zon
Zondag 16 februari over het etmaal op alle KNMI-stations vorst van -0,3°C op het KNMI-station Vlissingen tot -4,8°C op het KNMI-station Eelde. Aan de grond op klomphoogte richting strenge vorst met -9,1°C op het KNMI-station Eelde. Zondag overdag maximum-temperaturen op alle KNMI-stations onder de 5°C tot de hoogste temperatuur 4,9°C op het KNMI-station Eindhoven. De passage van de storing met sneeuw in de nacht naar zondag tot in de ochtend leverde alleen in Zeeland een witte wereld op tot lokaal twee centimeter o.a. in Burgh-Haamstede. De zon kreeg in het hele land kans en de meeste zon voor het midden van het land tot 9 uur op het KNMI-station De Bilt. Spelbreker was zeker wel de koude oostelijke- tot noordoostelijke wind die in het hele land windkracht vier tot vijf bereikte, een matige tot vrij krachtige wind.
De volksweerkunde kent de volgende weerspreuk: “Februari is nooit zo fel of het levert zijn vijf zomerse dagen wel”!
Natuurlijk moeten we dit niet al te letterlijk nemen, maar het komt er op neer dat februari ook al hele mooie voorjaarsachtige dagen kan leveren. In 2003 vanaf 16 februari hadden we in Nederland zelfs de start van een periode van elf etmalen op rij met nagenoeg geen bewolking. Ook in Borculo in die periode elf etmalen op rij met volop zon. In De Bilt was dat sinds 1901 nog nooit eerder voorgekomen. Toen werd het eind februari al 13°C-15°C! Op het KNMI-station Arcen op 27 februari 2003 al 17,1°C!
In 2020 op 16 februari op het KNMI-station Arcen een maximum-temperatuur van 18,3°C! Wat een verschil met de laagste temperatuur op 16 februari 1956 met -26,8°C op het inmiddels opgeheven KNMI-station Uithuizermeeden en daarmee de koudste 16e februari voor Nederland! Een verschil met het maximum van 16 februari 2020 en het minimum van toen van 45°C en dat is voor Nederlandse begrippen wel heel extreem!
In 2017 op 15 februari op het KNMI-station Maastricht 17,1°C en daarmee was het in Nederland niet eerder zo warm op 15 februari sinds 1901. Daarbij de nadruk op 15 februari! Want op 16 februari 2007 kwam het KNMI-station Maastricht ook tot 17,1°C. Die records zijn gesneuveld op 16 februari 2020.
In 2024 op 16 februari in de nachtelijke uren tot 7 uur nagenoeg alle KNMI-stations met een minimum-temperatuur van 8,5°C en hoger, alleen het KNMI-station Stavoren bleef onder de 8°C met 7,7°C als minimum-temperatuur. Verder drie KNMI-stations met een minimum-temperatuur van boven de 12°C en dat waren Westdorpe, Wijk aan Zee en Woensdrecht tot 12,8°C op het KNMI-station Woensdrecht.
Overdag op 16 februari 2024 de hoogste temperaturen in het zuidwesten van Zeeland, zuiden van Brabant, Limburg, de Achterhoek en Twente tot boven de 14°C tot 14,4°C op de KNMI-stations Arcen en Ell. Het weerbeeld stond in het teken van afkoeling waarmee de zachte lucht weer het land werd uitgezet, het laatst in de oostelijke delen van het land. Zo werden de hoogste temperaturen op de KNMI-stations Westdorpe en Woensdrecht van 14,3°C al bereikt in de nachtelijke uren. Van de overige KNMI-stations die boven de 14°C uitkwamen werden de hoogste temperaturen wel overdag bereikt. In de avond daalde de temperatuur verder en uiteindelijk werden de laagste temperaturen van het etmaal in de avond bereikt tot 7,4°C op het KNMI-station Eelde. In Borculo de laagste temperatuur op 16 februari 2024 ook in de avond met 9,2°C en daarmee nog een nieuw datumrecord voor de minimum-temperatuur. Het oude datumrecord voor 16 februari stond op 8,6°C van 16 februari 1998.
De meeste neerslag op 16 februari 2024 viel op het KNMI-station Twente met 3,7 millimeter, de meeste zon voor het KNMI-station Hoek van Holland met 3,4 uur en de provincie Overijssel bleef zonloos.
Onderstaande foto maakte Leen de Koning, lentekriebels in de natuur! Maar echt lente met temperaturen aaneen van 15°C en hoger wordt het voorlopig nog niet, met een temperatuur van 15°C en hoger mag men spreken van lentetemperaturen.
– In 2023 in het etmaal van 16 februari de laagste minimum-temperatuur van 0,6°C op het KNMI-station Ell en aan de grond -2,0°C. Overdag op 16 februari de hoogste maximum-temperatuur van 12,2°C op het KNMI-station Eindhoven. De meeste neerslag vanaf middernacht tot 19 uur viel op het KNMI-station Hoek van Holland met 2,7 millimeter en dat viel overdag. In de nachtelijke uren viel op de KNMI-stations geen neerslag. De meeste zon was voor Brabant-Limburg met rond 3- tot 4 uur, daarentegen in het noorden van het land meest rond 0,5- tot rond 1 uur zon. De wind bereikte windkracht 6 krachtig in het noordwestelijk kustgebied en het westen van het Waddengebied en de hoogste windstoot was 59 kilometer per uur op het KNMI-station Vlieland.
– In 2022 op 16 februari op het KNMI-station Westdorpe met 9,2°C als laagste temperatuur ook de hoogste minimum-temperatuur van februari 2022. Overdag op 16 februari 2022 met 14,1°C op het KNMI-station Westdorpe de hoogste temperatuur van februari 2022.
In Borculo viel 19 millimeter aan neerslag en daarmee voor Borculo een nieuw datumrecord voor de neerslag. Het oude datumrecord voor de neerslag stond in Borculo tot 2022 op 12 millimeter van 16 februari 2020.
In 2022 verliep het etmaal van 16 februari nat en onstuimig met aan de kust een zuidwesterstorm met de passage van de stormdepressie Dudley. In de nacht naar 16 februari 2022 de meeste neerslag op de KNMI-stations Deelen en Hoogeveen met respectievelijk 9,8- en 8-millimeter. Overdag op 16 februari 2022 de meeste neerslag op de KNMI-stations Hoogeveen en Deelen met respectievelijk 6,8- en 5,4-millimeter. Vanaf middernacht tot in de avond 19 uur de meeste neerslag op het KNMI-station Deelen met 10,1-millimeter.
De wind bereikte in de nachtelijke uren van 16 februari 2022 in de kustgebieden windkracht 7 een harde wind en overdag in de kustgebieden/IJsselmeergebied windkracht 8 stormachtig tot later stormkracht 9. De hoogste windstoten in de nachtelijke uren tot 75 kilometer per uur op Vlieland en overdag tot 93 kilometer per uur op het KNMI-station Hoek van Holland.
– In 2019 op 16 februari in Borculo met 8,6 uur zon een vrij zonnige dag, daarmee opvallend dat in de jaren daarvoor 16 februari regelmatig vrij zonnig verliep. Want op 16 februari 2018 scheen de zon in Borculo 7,3 uur. Ook op 16 februari 2016 kwam Borculo tot 9,7 uur zon. Dat lukte in 2017 niet op 16 februari, maar met 7,5 uur zon zeker geen klagen. In 2016 op 16 februari met 9,7 uur zon de zonnigste dag sinds 11 oktober 2015 met 10,7 uur zon. Overigens scheen de zon op 16 februari 2008 in Borculo ook 9,7 uur en daarmee samen met 2016 de zonnigste 16 februari sinds 1995. Daar deed 16 februari 2020 totaal niet aan mee, alleen het KNMI-station Maastricht had nog 1,4 uur zon.
Op onderstaande foto de windzak met de rood-witte “ringen” waarbij elke ring voor 3 knopen aan windkracht staat en 1 knoop staat voor afgerond 1,9 kilometer per uur en bij 15 knopen staat de windzak helemaal horizontaal. Daarbij kunnen we 1 knoop ongeveer vergelijken met windkracht 2 een zwakke wind en 15 knopen met windkracht 7 een harde wind.
TEMPERATUURSPRONG EN DATUMRECORDS OP 16 FEBRUARI 2019 EN 2020
In 2020 in de nacht naar 16 februari bereikte het KNMI-station De Bilt al een maximum-temperatuur van 13,6°C en daarmee een nieuw datumrecord, het vorig datumrecord was 13,3°C van 16 februari 2019. Het gesneuvelde datumrecord van 16 februari 2019 hield dus maar één jaar stand. Maar het bereikte datumrecord in de nacht naar 16 februari 2020 hield het nog veel korter stand, want overdag kwam het KNMI-station De Bilt tot 16,7°C en dat is nu het nieuwe datumrecord.
Op de KNMI-stations Arcen, Ell, Gilze-Rijen en Woensdrecht werd het al 13,8°C in de nachtelijke uren van 16 februari 2020. De oostelijke KNMI-stations Hupsel en Twente kwamen in de nacht naar 16 februari 2020 tot 13,2°C. Borculo had een maximum in de nachtelijke uren van 13,1°C.
In de nacht naar 16 februari 2020 gingen de hoge temperaturen ook gepaard met veel wind, zo kwam het tot een windstoot van 120 kilometer per uur op het KNMI-station Vlieland en de reguliere wind bereikte windkracht negen, storm. In het binnenland had het KNMI-station Maastricht in de nachtelijke uren een windstoot van 80 kilometer per uur. Toch wel heel bijzonder dat 16 februari 2020 al weer de derde storm was in acht dagen, de vijfde van 2020 en de zesde van de winter van 2020!
De temperaturen in 2020 op 16 februari overdag liepen massaal op tot nieuwe datumrecords! Het KNMI-station De Bilt met de langste meetreeks van Nederland kwam tot een maximum van 16,7°C. Met een temperatuur van 15°C of meer mag men spreken van een lentedag, de eerste van 2020 op het KNMI-station De Bilt en een dag vroeger dan in 2019. Geen record, want in 1993 op 13 januari al 15,1°C op het KNMI-station De Bilt.
Landelijk de hoogste temperatuur werd in 2020 op 16 februari bereikt op het KNMI-station Arcen met 18,3°C en dat werd ook de hoogste temperatuur van de winter van 2020. Daarmee sneuvelde het oude bestaande datumrecord van 17,1°C van het KNMI-station Maastricht uit het jaar 2007. De oostelijke KNMI-stations Hupsel en Twente hadden maxima van respectievelijk 17,8°C en 17,5°C en daarmee ook datumrecords. Het oude datumrecord van het KNMI-station Hupsel was 13,2°C van 2019 en van het KNMI-station Twente 14,1°C van 2019.
Borculo had in 2020 op 16 februari met 17,5°C ook de warmste 16e februari, het oude record stond op 13,9°C van 16 februari 2019. De vroegste eerste 15°C had Borculo lange tijd in 2002 op 2 februari met 15,8°C, dat record werd overtroffen in 2023 gelijk op 1 januari met 15,3°C. In 2019 op 15 februari de eerste lente-temperatuur in Borculo met 15,6°C. Voor Borculo sneuvelde ook het decade-record dat stond op 15,7°C van 17 februari 2019.
Onderstaande foto maakte Frans Sijmons van de huisjes voor de vogels voor het voorjaar. Wat de temperatuur betreft had het 16 februari 2020 al wel voorjaar kunnen zijn, het weerbeeld leek meer op herfst. Dat aangaande konden de vogels de huisjes al wel gebruiken voor enige beschutting.
Het KNMI-station Ell had in 2019 op 16 februari de laagste temperatuur met -2,5°C en aan de grond -4,9°C en overdag een grote temperatuursprong naar het maximum van 15,0°C, daarmee een amplitude van 17,5°C. In Borculo een maximum-temperatuur van 13,9°C en daarmee voor Borculo een nieuw datumrecord voor 16 februari, het oude record was 11,8°C van 16 februari 1998. Voor Borculo het tweede datumrecord op rij.
Het KNMI-station De Bilt had met 13,3°C ook een nieuw datumrecord op 16 februari 2019, het oude record stond op 12,5°C van 16 februari 1998. Met andere woorden, het was voor het KNMI-station De Bilt sinds 1901 niet eerder zo warm op 16 februari als in 2019. Ook een datumrecord voor het KNMI-station Hupsel in de Achterhoek, zelfs het tweede dagrecord op rij. Op 15 februari 2019 had het KNMI-station Hupsel met 16,4°C een datumrecord, het oude record was 14,4°C van 15 februari 1998. De volgende dag op 16 februari had het KNMI-station Hupsel met 13,8°C ook een nieuw datumrecord, het oude record was 11,8°C van 16 februari 1998. Daarbij wel de kanttekening dat het datumrecord voor het KNMI-station Hupsel minder zegt dan het record op het KNMI-station De Bilt. Want het KNMI-station De Bilt kent een veel langere meetreeks vanaf 1901 en het KNMI-station Hupsel vanaf 1991. Officieel gaat de meetreeks van het KNMI-station De Bilt terug naar 1706, daarmee heeft De Bilt ook de langste meetreeks van het land.
Zoals hierboven al genoemd hielden de datumrecords voor 16 februari van 2019 op de meeste stations maar één jaar stand, in 2020 de nieuwe datum-records voor 16 februari. In 2021, 2022, 2023, 2024 en ook nu in 2025 voor 16 februari geen datumrecords.
KOUDEPUTJE FEBRUARI
Lange tijd was het “koudeputje” van de winter voor het KNMI-station De Bilt 16 februari. Op deze datum lag tot voor kort gemiddeld de laagste etmaal-temperatuur van het jaar. Maar sinds enkele jaren is dat nu 14 februari.
In 2014 was het etmaal van 16 februari voor de winter van 2014 wel een heel bijzonder etmaal! Weet U nog waarom?
In 2014 waren alle maanden zachter dan normaal en vooral februari was bijzonder. Op het KNMI-station De Bilt bedroeg de gemiddelde temperatuur in februari 2014 6,5°C tegen normaal 3,3°C. Februari 2014 staat op een vierde plek in de lijst van zachtste maanden sinds 1901. Bij het KNMI in De Bilt kwam de temperatuur in februari 2014 niet lager dan -0,1°C en dat was ook de enige vorstdag en werd bereikt even voor middernacht van 16- op 17 februari. Zo weinig vorst en slechts één vorstdag was in februari niet eerder voorgekomen. In ruim een eeuw was het aantal vorstdagen op het KNMI-station De Bilt niet zo laag. Het oude record stond op naam van februari 1945 en 1990, beiden met twee vorstdagen. De minimum-temperaturen in 1945 waren respectievelijk -1,1°C en -0,6ºC op 3 en 4 februari. In de zachtste sprokkelmaand aller tijden, februari 1990, werd het op 16 en 17 februari respectievelijk -1,6°C en -1,9ºC. Wat een verschil met februari 1947, toen vroor het op alle 28 dagen van de maand.
Wat koude betreft heeft de huidige sprokkelmaand februari in Borculo nog slechts 0,7 koudepunt en dat was in de februari-maanden van 2024, 2023 en 2022 niet anders. In de winter van 2021 t/m 16 februari 51 koudepunten en daarvan 46 koudepunten in februari, in de februari-maanden van 2019, 2020, 2022, 2023 en 2024 totaal geen koudepunten over de hele maand. In februari 2018 ging het t/m 16 februari al wel beter met 10 koudepunten en dat was toen al meer dan in de hele maand februari 2017 met totaal 4,6 koudepunten. In 2016 op 16 februari in Borculo pas de eerste 0,6 koudepunten van februari en het totaal kwam niet verder dan 1,1 koudepunten over de hele maand. Koploper in Borculo voor februari is februari 1986 met 116 koudepunten en sinds 1981 in Borculo ook zes februari-maanden met totaal geen koudepunten.
Onderstaande foto is van 16 februari 1956 in Doorn met een sneeuwdek van 35 centimeter en toen op het inmiddels opgeheven KNMI-station Winterswijk -21,0°C als minimum en overdag als maximum -6,0°C!
EEN DUIK IN HET VERLEDEN
In 2018 in de nacht naar 16 februari de laagste temperatuur van -2,7°C en aan de grond de laagste temperatuur op het KNMI-station Hupsel met -5,3°C, het KNMI-station Eindhoven had aan de grond -5,2°C. De KNMI-stations Hupsel en Twente hadden een minimum-temperatuur van respectievelijk -0,7°C en 0,0°C, daarbij had Twente aan de grond -2,9°C. In Borculo daalde de temperatuur tot -0,7°C op waarnemingshoogte tot -2,4°C aan de grond.
In 2017 in de nacht naar 16 februari geen vorst op waarnemingshoogte, wel grondvorst met op het KNMI-station Eindhoven -3°C. Opmerkelijk was nog wel de drie millimeter die viel in het Zeelandse Biggekerke, niet om de neerslag, maar wel met een barometerstand van 1030 hectopascal. Bij deze stand van de naald van de barometer denk je eerder aan droog weer.
Onderstaande foto maakte Arie Verrips op de Utrechtse Heuvelrug, daar lag op de ochtend van 16 februari 2017 nog veel sneeuw.
In 2016 in de nacht naar 16 februari de laagste temperatuur van februari 2016 tot dan met -6,7°C op het KNMI-station Deelen. Aan de grond de laagste temperatuur op het KNMI-station Twente met -9,8°C. Op het KNMI-station Hupsel aan de grond -8,3°C. In Borculo daalde de temperatuur tot -6,3°C in de weerhut en aan de grond -6,8°C. Onderstaande foto maakte ondergetekende in de ochtend van 16 februari 2016, condensafvoer ging recht omhoog en dat is een teken van heel weinig wind.
In de nacht naar 16 februari 2015 minimum-temperaturen van -5,6°C op het KNMI-station Volkel tot -0,2°C op het KNMI-station Vlissingen. Aan de grond de laagste temperatuur op het KNMI-station Eindhoven met -8,4°C. In Borculo daalde de temperatuur tot -2,8°C en aan de grond tot -3,4°C. Overdag in de gebieden met mist was het kil, zo stond de thermometer op Terschelling om 13 uur in de mist nog maar op 0,3°C en op hetzelfde moment in de regio Rotterdam al 7,5°C. Onderstaande satellietfoto is van 16 februari 2015 om 14.30 uur, de Waddeneilanden en Zeeland nog in de mist cq. onder de bewolking.
In de nacht naar 16 februari 2014 liepen de minimum-temperaturen uiteen van 4,7°C op het KNMI-station Vlissingen tot 6,7°C op het KNMI-station Wijk aan Zee. Ja, U leest het goed, de laagste temperatuur op het KNMI-station Vlissingen en dat gebeurt niet vaak!
In de avond van 15 februari 2014 met name in Overijssel nog een aantal pittige buien met onweer. Lokaal kwamen er meldingen van zomers aandoend onweer! In Zwolle zelfs een onweersbui met een donderslag die wel wat weg had van een bombardement, het dreunde geruime tijd na en in menige kast was het een gerammel van de kopjes en glazen! Het Overijsselse KNMI-station Heino had nog een hoogste windstoot van 74 kilometer per uur.
Onderstaande foto is gemaakt door Remco uit Amstelveen, storm op 15 februari 2014 langs de kust bij IJmuiden.
In Zuid-Limburg op de Vaalserberg lag in 2010 op 16 februari nog een sneeuwdek van 20 centimeter en daar hadden ze t/m 16 februari al 37 etmalen gehad met een sneeuwdek in de winter van 2010.
Op 16 februari 2008 noteerde het KNMI-station Twente -8,8°C als minimum en dat werd uiteindelijk ook de laagste temperatuur van februari 2008.
In 1999 op 16 februari in Borculo enkele buien met hagel en onweer. Op het KNMI-station Vlieland kwam het tot een windstoot van 140 kilometer per uur.
In 1991 op 16 februari in de ochtend over 24 uur een aftapping van 22 millimeter in Noorbeek, 22 millimeter in Echt en in Gendringen 4 millimeter.
Op 16 februari 1990 werd in Kapellebrug in Zeeland -3°C gemeten en dat was in de winter van 1990 één van de laagste februari-temperaturen van het land.
Eén van de grootste bosbranden uit de geschiedenis van Australië woedde in 1983, dit na een zeer droge periode tussen april 1982 en januari 1983. Op 16 februari 1983 braken ongeveer 180 bosbranden uit. De temperatuur was die dag 43°C. Het vuur was zo heet dat zich op de stranden spontaan glas vormde. Men moet weten dat glas wordt gefabriceerd onder hoge temperaturen uit zand en kalk.
Op 16 februari 1969 sneeuwde het zwaar en dat was uitgerekend op carnavalszondag. Veel optochten werden vanwege de zware sneeuwval afgelast.
In 1948 in de periode 16 februari – 4 maart nog vorst van betekenis met op veel plaatsen nog ijsbanen die open waren. In de periode 16 februari -16 maart 1948 op veel plaatsen niet meer dan twee millimeter aan neerslag en in Ovezande viel zelfs helemaal geen neerslag.
Op 16 februari 1935 in het zuidwestelijk kustgebied stormkracht met in Vlissingen een hoogste uurgemiddelde van 81,5 kilometer per uur. Maar het etmaalgemiddelde van 16 februari 1935 kwam uit op 70 kilometer per uur en dat is de hoogste februariwaarde ooit sinds het begin van de metingen daar.
De winter van 1919 stond op het KNMI-station De Bilt t/m 16 februari op 70,1 koudepunten en dat werd bereikt in de periode 21 januari t/m 16 februari. Door de homogenisatie van data door het KNMI door het herleiden van de temperaturen is dit koudegetal sinds 2016 op 67,8 koudepunten uitgekomen.
HET VOSTOKMEER
Een groep Russische wetenschappers is er na meer dan dertig jaar boren in geslaagd het mysterieuze Vostokmeer te bereiken dat al twintig miljoen jaar onder de ijskap van Antarctica ligt verscholen. Hieronder links ziet U de positie van het Vostokmeer onder de Zuidpool en rechtsonder een schematische doorsnede.
Het was voor de wetenschappers een race tegen de klok, want de Antarctische zomer was bijna voorbij en na de zomer is het te koud om terug te keren. Ze hebben het oppervlak van het meer bereikt op een diepte van 3768 meter. Dit meer bestaat uit zuiver water en is 250 kilometer lang en 50 kilometer breed. De temperatuur bij het Vostokmeer was rond -66°C, men denkt dat het meer al een miljoen jaar onder een dikke ijslaag ligt. Men denkt dat het niet onmogelijk is om nog onbekende vormen van leven daar te ontdekken. Verder zou men wat meer te weten kunnen komen over het leven voor het IJstijdperk. Men was met het boren gestopt in in 1998 tot op een diepte van 3580 meter en in januari 2012 heeft men het weer opgestart. Men was in feite in 1998 nog maar 118 meter verwijderd van het meer. De reden dat men in 1998 was gestopt was op advies van de internationale gemeenschap om veiliger materiaal te gebruiken om zo een eventuele milieuramp te vermijden.
Onderzoek van de ijskap en het water van het meer kan mogelijk wat meer informatie opleveren m.b.t. de klimaatsveranderingen voor de komende millennia. Het klinkt vreemd maar het leven in het Vostokmeer zou ook kunnen betekenen dat er op de maan van de planeet Jupiter, Europa genaamd, leven mogelijk kan zijn. Op de maan Europa van Jupiter bevindt zich namelijk een meer die in zekere zin is te vergelijken met het Vostokmeer. Hiermee is gelijk de link gelegd naar het gegeven dat het Vostokmeer ook wel “buitenaards” wordt genoemd.
Wetenschappers hebben uiteindelijk in waterstalen van het subglaciale Vostok-meer nabij de Zuidpool leven gevonden dat tevoren nergens elders ter wereld is aangetroffen. Het gaat om bacteriesoorten die niet op de lijsten staan van de bekende bacteriestammen. Een Russisch team heeft er 23 jaar over gedaan om zodanig door de ijskap te boren dat het meer niet vervuild of besmet zou raken. Het Vostokmeer is zeker 17 miljoen jaar van de rest van de wereld geïsoleerd gebleven.