KOUDE KONINGSNACHTEN EN DE PAARDENBLOEMEN ZIJN ER WEER!
IN 2016 OP KONINGSDAG NOG WINTERSE NEERSLAG EN EEN WINDHOOS!
BIJZONDERHEDEN 27 APRIL
Voor weer-info klik op onderstaande links:
KNMI WEERPLAZA WEERONLINE KMI-BELGIE WEER.NL WEERNIEUWS-VERWACHTING
Voor extremen etmaal KNMI-stations en het weer een jaar geleden klik op onderstaande links:
temp/neerslag dag/nacht temp/neerslag/wind uren zon een jaar geleden: De Bilt
Zondag 27 april 2025 vierde onze Koning zijn 58e verjaardag en dat werd landelijk al gevierd op zaterdag 26 april omdat dit jaar 27 april op zondag valt. We kijken terug naar het weer op 27 april, van 15°C in 1967 tot een record van 27,3°C op zijn 40e verjaardag.
Dit jaar werd op zaterdag 26 april Koningsdag gevierd en het Koninklijk echtpaar en familie vierde dit met een bezoek aan Doetinchem. Wat het weer betreft zowel zaterdag als zondag twee fantastische dagen voor feest-evenementen, droog met veel zon en aangename temperaturen. De enige waarschuwing was wel goed smeren voor de brandende zon, die heeft deze tijd van het jaar al veel kracht tot een UV-index van vijf.
Koningsdag vieren we in Nederland pas sinds 2014 en in 2020 werd het de warmste Koningsdag met op het KNMI-station De Bilt als maximum 20,7°C. De koudste sinds 2014 overdag was in 2016 met 10,7°C op het KNMI-station De Bilt. Met -1,2°C in 2023 als minimum-temperatuur op het KNMI-station De Bilt was het de koudste Koningsnacht sinds 2017 toen het KNMI-station De Bilt tot -2,0°C kwam met de minimum-temperatuur.
Met bovenstaande spreken we dan over landelijk omdat het KNMI-station De Bilt het hoofdstation is van Nederland. Nemen we alle KNMI-stations mee dan was in 2023 de koudste Koningsnacht sinds 2017 toen het KNMI-station Twente tot -3,4°C kwam met de minimum-temperatuur en dat is ook nog steeds het landelijk minimum-record voor 27 april.
Met de maximum-temperatuur van 14,4°C op het KNMI-station Eindhoven was Koningsdag 2023 ook de “koudste” sinds 2017 toen het KNMI-station Arcen tot 12,4°C kwam met de hoogste temperatuur van het land.
In 2023 de vierde Koningsdag op rij met veel zon en droog, in 2023 van de vier jaar wel de minst zonnige dag met in Borculo 9,2 uur zon. In 2021 voor Borculo de zonnigste Koningsdag met 14 uur zon en dat kan 2025 mogelijk ook nog bereiken.
Onderstaande foto maakte Ans Prinsen, zondag was de dag van de verjaardag van Koning Willem Alexander. Foto is van 27 april 2016 toen de “oranje-vlag” flink wapperde, er stond toen een stevige wind. Daarvan was nu op zondag 27 april geen sprake. Ook de temperaturen lagen dit jaar veel hoger dan in 2016 op 27 april. Zondag 27 april kwam Borculo tot 21,2°C en in 2016 rond de helft daarvan met 10,6°C en het bleef in 2016 op 27 april ook niet droog met bijna acht millimeter in Borculo. In Borculo viel toen nog een flinke hagelbui en lokaal kwam het landelijk op enkele plaatsen tot natte sneeuw. Op Terschelling kwam het nog tot een windhoos op 27 april 2016. Ook dat is april!
Als we Moeder Natuur mogen geloven dan is voor dit voorjaar de kou uit de lucht! Want de Volksweerkunde kent de volgende weerspreuk: “Hoor je de koekoek in april, dan houdt de kou zich stil”!
Ondergetekende hoorde op zondag 27 april een aantal keren de luidruchtige koekoek-roep op de vroege ochtend. Maar in de nacht naar zondag 27 april was de kou nog niet overal uit de lucht, want het KNMI-station Hupsel had als enige nog grondvorst met -2,1°C en het KNMI-station Berkhout bleef net op de 0,0°C aan de grond.
In 2024 op 27 april temperaturen van 0,7°C in de nachtelijke uren als landelijk de laagste temperatuur op het KNMI-station Vlieland tot de hoogste temperatuur landelijk 18,4°C op het KNMI-station Twente. Aan de grond de laagste temperaturen op de KNMI-stations Vlieland en Terschelling met respectievelijk -2,7°C en -2,1°C. De meeste zon was voor het KNMI-station Hoogeveen met 5,4 uur en de meeste neerslag over het etmaal 7,7 millimeter op het KNMI-station Vlissingen. In de kustgebieden, in het Waddengebied en op het IJsselmeer de meeste wind met windkracht vijf vrij krachtig en de hoogste windstoot 55 kilometer per uur op het KNMI-station Ell.
Op 27 april 2024 in de ochtend om acht uur was de april-neerslag opgelopen tot 132 millimeter in Biddinghuizen, 139 millimeter in Woudenberg en 110 millimeter in Siegerswoude.
April is normaal gesproken met gemiddeld 43 millimeter de droogste maand van het jaar, maar daar kwam in 2024 weinig van terecht. In veel streken was al twee tot drie keer zoveel neerslag gevallen dan in een doorsnee grasmaand.
In 2023 op 27 april Koningsdag -2,8°C als landelijk de laagste temperatuur op het KNMI-station Eelde en landelijk de hoogste temperatuur 14,4°C op de KNMI-stations Eindhoven en Maastricht. Aan de grond de laagste temperaturen -6,6°C en -6,0°C op respectievelijk de KNMI-stations Hupsel en Twente. In de nacht naar 27 april 2023 had het KNMI-station Lauwersoog als enige nog neerslag met 0,5 millimeter, op de overige KNMI-stations droge regenmeters. De meeste zon was voor het KNMI-station Hupsel met 11,5 uur. In het noordwestelijk kustgebied, het Waddengebied en op het IJsselmeer de meeste wind tot windkracht zes krachtig. De hoogste windstoot 49 kilometer per uur op het KNMI-station Den Helder.
Onderstaande foto maakte Peter de Vries in de omgeving Wilhelminaoord, na een koude start van Koningsdag 2023 kon de Familie Schaap volop genieten van zonneschijn. Op het KNMI-station Hupsel zelfs met 11,5 uur zon en in Borculo 9,2 uur zon.
Het was ook wel een hele bijzondere Koningsdag in 2023, want met 13,3°C op het KNMI-station De Bilt was het zelfs 2,3°C kouder dan op 1 januari met 15,6°C. Dat was nog nooit eerder voorgekomen dat de koninklijke feestdag kouder verliep dan Nieuwjaarsdag. In 1960 lukte dit bijna met op Nieuwjaarsdag 11,0°C en op Koninginnedag 11,3°C op het KNMI-station De Bilt.
In 2023 op 1 januari al lente-temperaturen met de hoogste temperatuur van 16,9°C op het KNMI-station Eindhoven, nooit eerder was het zo “warm” in januari. Dan is het wel bijzonder dat de eerste warme dag van 20°C en hoger op het KNMI-station De Bilt pas werd bereikt op 4 mei en dat is wel 124 dagen later in het jaar. Niet eerder was dat zo laat voor het KNMI-station De Bilt, dat was in 1993 97 dagen later in het jaar.
In 2022 in de nacht naar 27 april de laagste minimum-temperaturen van -1,6°C en -1,5°C op respectievelijk de KNMI-stations Twente en Deelen. Aan de grond de laagste temperaturen van -6,1°C en -5,0°C op respectievelijk de KNMI-stations Twente en Hupsel. Het KNMI-station Hupsel had op waarnemingshoogte -0,9°C en het KNMI-station Deelen aan de grond -4,3°C. Daarmee een koude achtste Koningsnacht en op waarnemingshoogte de koudste nacht sinds 11 april daarvoor toen het KNMI-station Eelde tot -2,9°C kwam. Aan de grond was het de koudste nacht sinds 3 april toen het KNMI-station Hupsel tot -10,8°C kwam.
Onderstaande foto maakte Peter de Vries, op veel plaatsen zie je ze nog wel hangen de vogelnestkastjes die bestemd waren voor de mezen voor de bestrijding van de eikenprocessierups. Met de hinderlijke eikenprocessierups valt het de laatste jaren mee, dat maakt voor de vogelnestkastjes voor de mezen niet veel uit. Deze worden ook nu wel gebruikt met alleen het voedsel wat verder van huis.
– In 2021 in de nacht naar 27 april de laagste temperaturen van -3,2°C op het KNMI-station Leeuwarden gevolgd door -1,5°C op het KNMI-station Heino. Het KNMI-station Herwijnen had lichte vorst met -0,2°C en het KNMI-station Woensdrecht met -0,3°C. De KNMI-stations Hupsel en Twente hadden minima van respectievelijk -0,3°C en 1,5°C en aan de grond -4,3°C en -0,4°C. In Borculo de laagste temperatuur van -0,5°C en aan de grond -1,8°C.
In de nacht naar 27 april 2021 sneuvelde net niet het bestaande datumrecord van -3,4°C van 27 april 2017 op het KNMI-station Twente. Daar zat het KNMI-station Leeuwarden maar 0,2°C vanaf.
– In 2021 op 27 april was de lucht zeer droog, in Borculo een laagste luchtvochtigheid van 25%. Al met al in 2021 voor het tweede jaar op rij een zonnige en droge Koningsdag, alleen in 2020 wel wat warmer toen de KNMI-stations Arcen en Ell tot 23,3°C kwamen.
– In 2021 op 27 april in Borculo met 14 uur zon de zonnigste 27 april voor Borculo, het oude record was 13,9 uur zon van 27 april 2007.
– In 2020 in de nacht naar 27 april lichte vorst op de KNMI-stations Hupsel en Twente met respectievelijk -1,5°C en -0,1°C. Aan de grond was het KNMI-station Twente de koudste met -4,7°C, het KNMI-station Hupsel had aan de grond -3,7°C. In de nacht naar 27 april 2020 op het KNMI-station De Bilt een minimum-temperatuur van 1,4°C en aan de grond -1,7°C. De laagste temperatuur voor 27 april op het KNMI-station De Bilt staat op -2,2°C uit het jaar 1989.
Bijzonder was nog wel de dagelijkse gang van de temperatuur in het Achterhoekse KNMI-station Hupsel, van -1,5°C als minimum naar 21°C als maximum. Daarmee wel een temperatuursprong van 22,5°C, van een vorstdag naar een warme dag!
– In 2019 in de nacht naar 27 april nergens vorst, daarvoor in 2018 in de nacht naar 27 april alleen grondvorst. In 2018 in de nacht naar 27 april grondvorst in het oosten van Brabant en in de Achterhoek. In de nacht naar 27 april 2018 de laagste temperatuur van 1,9°C op het KNMI-station Ell en aan de grond de laagste temperatuur op het KNMI-station Volkel met -2,9°C. Ook in de Achterhoek grondvorst op het KNMI-station Hupsel met -1,4°C. Het KNMI-station Twente had geen grondvorst met 0,9°C.
Onderstaande foto maakte Leen de Koning in de regio Nieuwerkerk a/d IJssel.
KOU EN WIND OP KONINGSDAG
Landelijk koude Koningsnachten had Nederland in 2018 en toen al voor het derde jaar op rij, in 2019 geen koude Koningsnacht, in de jaren 2020 t/m 2024 verliepen de Koningsnachten landelijk allemaal koud.
Normaal voor eind april is een minimum-temperatuur van rond 6°C! In Borculo in 2016 op 27 april een minimum van 2,1°C, in 2017 -2,1°C, in 2018 4,4°C, in 2019 7,4°C, in 2020 0,7°C, in 2021 -0,5°C, in 2022 0,8°C, in 2023 -1,2°C en in 2024 6,2°C.
In 2017 was de laagste temperatuur landelijk -3,4°C op het KNMI-station Twente, dat was de laagste temperatuur sinds 1901 voor Nederland voor 27 april. Het oude record stond op -3,3°C van 27 april 2015 op het KNMI-duinstation Wijk aan Zee. Voor Borculo was het ook de koudste nacht van 27 april met -2,1°C. Het was ook de eerste keer sinds 1981 dat het in Borculo tot vorst kwam op 27 april. Het oude record stond op 0°C van 27 april 1989.
Aan de grond vanaf 2016 t/m 2018 grondvorst in de Koningsnacht, de laagste cijfers waren in 2016 met -0,3°C op het KNMI-station Marknesse, in 2017 zelfs -8,5°C op het KNMI-station Twente en ook nog -7,1°C op het KNMI-station Hupsel en in 2018 -2,9°C op het KNMI-station Volkel en -1,4°C op het KNMI-station Hupsel. In 2019 verliep de Koningsnacht aanzienlijk zachter met landelijk de laagste temperatuur van 5,8°C op het KNMI-station Nieuw Beerta en in 2020 met name in het oosten kouder met -1,5°C op het KNMI-station Hupsel.
We zaten in 2016 eind april ook in een koude periode, op 27 april 2016 kwam er een eind aan drie etmalen op rij met een maximum-temperatuur van ruim onder de 10°C. De laagste maximum-temperatuur voor 27 april is voor Borculo 7,5°C en dat werd gemeten op 27 april 1985. Drie etmalen op rij onder de 10°C in april kwam in Borculo voor 2016 het laatst voor begin april 2013. Maar voor de derde decade van april moeten we terug tot 1985 met drie etmalen op rij onder de 10°C. In 1985 van 25- t/m 29 april vijf etmalen op rij onder de 10°C.
Een bijzondere periode hadden we in april 2012! In 2012 op 27 april een hele aardige dag met in Borculo 5,7 uur zon en een maximum-temperatuur van 17,5°C en het bleef droog. Het was voor Borculo de hoogste temperatuur sinds 28 maart daarvoor. Dat betekende dat de hoogste temperatuur van april 2012 nog steeds lager was dan de hoogste temperatuur van maart 2012. De hoogste temperatuur van maart 2012 was in Borculo 19,4°C op 28 maart.
Ook was 27 april 2012 voor Borculo pas de tweede dag van april met een temperatuur van boven de 15°C en dat had natuurlijk ook gevolgen voor het aantal dagen van boven de 15°C voor de lente van 2012. Tot en met 27 april telde de lente van 2012 in Borculo elf dagen van boven de 15°C. Normaal voor de hele lenteperiode is voor Borculo 41 dagen van boven de 15°C. Daar kwam de lente van 2012 niet aan toe, de teller bleef steken op 40 dagen van boven de 15°C. De lente van 1991 staat nog onderaan met slechts 28 dagen van boven de 15°C. Ter vergelijking, april 2018 telde t/m 27 april in Borculo 21 etmalen van boven de 15°C en de lente 23, in 2019 over dezelfde periode in april 17 etmalen van boven de 15°C en de lente stond op 21 etmalen. In april 2020 t/m 27 april 21 etmalen van 15°C en hoger en de lente van 2020 23 etmalen van 15°C en hoger. In 2021 in april t/m 27 april zes etmalen van 15°C en hoger en de lente twaalf etmalen en in dezelfde periode in 2022 15 in april en 28 in de lente. Nu in april 2023 inmiddels 10 etmalen van 15°C en hoger en de lente staat op 16 etmalen.
De winter had in 2016 rond deze tijd ook Oostenrijk niet overgeslagen, onderstaande foto’s zijn van Leogang in Oostenrijk op de ochtend van 27 april 2016. Daar was het twee dagen daarvoor nog prachtig weer met veel zon en de volgende dag had het er urenlang gesneeuwd. Foto’s zijn gemaakt door Mariska Dute.
PAARDENBLOEMEN
We zien inmiddels weer weilanden die geel kleuren van de paardenbloemen. Maar wist U dat paardenbloemen ook wel worden gegeten? En dan hebben we het niet alleen over de konijnen.
Als men de bladeren van de paardenbloemen gaat verbleken door ze te bedekken met zand spreekt men daarna van molsla. Dat men tot de naam molsla is gekomen komt omdat vroeger in de lente in molshopen werd gezocht naar gebleekte paardenbloembladeren. Door de jaren heen heeft men o.a. door plantveredeling een veel bladrijker molsla kunnen telen. Molsla wordt op diverse markten in Europa echt als malse voorjaarsgroente aangeboden. In Nederland en België is het molsla moeilijker te verkrijgen. Verder wordt de paardenbloem ook gebruikt in de kruidengeneeskunde. Door de wortel van de paardenbloem te drogen kan men deze gebruiken tegen nier- en galkwalen. Ook zou de paardenbloem werkzame stoffen bevatten tegen puistjes. Door het wortelsap van de paardenbloem af te koken of uit te persen zou het een goed middel zijn tegen behandeling van gewrichtspijnen. De paardenbloemen bevatten veel bitterstoffen en dat zou goed zijn voor de opwekking van de eetlust. In Duitsland maakt men ook honing uit de bloemen van de paardenbloemen.
Het meest opmerkelijke komt wel uit Rusland, daar verbouwde men in de jaren veertig wel bijna 70.000 hectare paardenbloemen voor de fabricage van rubber. Eén hectare paardenbloemen leverde dan rond 150 kilogram rubber tegen 2000 kilogram per hectare voor de Braziliaanse rubberboom. Door de opkomst van synthetisch rubber kwam er een einde aan de paardenbloementeelt in Rusland.
Hieronder een weiland in Borculo vol met paardenbloemen.
EEN DUIK IN HET VERLEDEN
In 2018 in de nacht naar 27 april de laagste temperatuur op het KNMI-station Volkel met -2,9°C. Ook in de Achterhoek grondvorst op het KNMI-station Hupsel met -1,4°C. Het KNMI-station Twente had geen grondvorst met 0,9°C.
Onderstaande foto maakte Frans Sijmons van een kring om de zon op 27 april 2018. De Volksweerkunde zegt daarover:” Een kring om de zon brengt water in de ton”! Er viel wel wat regen, met name naar het westen en noorden toe, veel was er niet gevallen.
In 2017 in de nacht naar 27 april een bijzonder koude nacht voor de tijd van het jaar met op het KNMI-station Twente -3,4°C op waarnemingshoogte en aan de grond -8,5°C. Het KNMI-station Hupsel had in de weerhut -2,6°C en aan de grond -7,1°C. Het KNMI-station Wijk aan Zee had op waarnemingshoogte -0,6°C en aan de grond -2,4°C. In Borculo daalde de temperatuur tot -2,1°C in de weerhut en aan de grond tot -3,1°C. Lokaal viel nog natte sneeuw.
Op 27 april 2016 was de Koninklijke familie op bezoek in Zwolle. Aan de grond op het KNMI-station Marknesse de laagste temperatuur met -0,3°C. Verder had het KNMI-station Nieuw Beerta nog grondvorst met -0,1°C. Lokaal viel nog wat natte sneeuw en op Terschelling passeerde nog een windhoos, het KNMI-station Vlissingen had nog een windstoot van 74 kilometer per uur.
In de nacht naar 27 april 2015 de laagste temperatuur van 0,9°C op het KNMI-station Berkhout. Aan de grond de laagste temperatuur op het KNMI-station Terschelling met -1,7°C. Naast Terschelling hadden de KNMI-stations Berkhout, Den Helder en Leeuwarden ook grondvorst.
Koude lucht uit het westen/noordwesten bracht de Britse Eilanden weer in winterse sferen. Daar kwam het op diverse plaatsen tot vorst en zelfs matige vorst tot onder de -5°C op 27 april 2015! Zo daalde de temperatuur op het station Katesbridge in Noord-Ierland tot -8°C en in midden Engeland had het station Shap ook nog -6,8°C. Verder viel in Schotland sneeuw en dat was o.a. in Aberdeen.
Met de 11,8 millimeter neerslag op 27 april 2014 passeerde Borculo de grens van 175 millimeter neerslag in 2014 en daarmee was 2014 toen op twee jaar na het droogste jaar sinds 1981. Het droogste jaar is 1996 met op 4 juli pas 175 millimeter gevolgd door 1997 met op 29 april 175 millimeter. In 2019 in Borculo t/m 27 april passeerde Borculo de grens van 250 millimeter neerslag, in 2020 t/m 27 april 256 millimeter, in 2021 233 millimeter, in 2022 258 millimeter, in 2023 347 millimeter, in 2024 341 millimeter en nu in 2025 183 millimeter.
In 2013 een koude nacht naar 27 april met 0,7°C als laagste temperatuur op het KNMI-station Berkhout. Op vier KNMI-stations kwam het tot grondvorst en wel op de stations Berkhout, Rotterdam, Schiphol en Woensdrecht. De laagste temperatuur aan de grond op de KNMI-stations Rotterdam en Woensdrecht met -1°C.
Op 27 april 1983 viel op het KNMI-station Gilze-Rijen maar liefst 64 millimeter neerslag.
In 1919 op 27 april een ochtendaftapping over 24 uur van 30 millimeter in Bakel en in Chaam 18 millimeter. In Engelnad viel die dag sneeuw tot lokaal 36 centimeter.
In 1922 op 27 april viel in Appelscha 22 millimeter neerslag.