24 JUNI IS DE NAAMDAG VAN SINT JAN EN DAT IS EEN MERKELDAG!
| DONDERDAG 24 JUNI 2021 KNMI-STATIONS – laagste temperatuur: 7,2°C Eelde tot 13,9°C Arcen, Ell – a/d grond: 5,1°C Wijk aan Zee – hoogste temperatuur: 20,5°C o.a. Maastricht tot 15,9°C Terschelling – geen neerslag – zon: ~13,5 uur Wijk aan Zee tot ~1 uur Deelen – hoogste windstoot 51 km/uur Gilze-Rijen WEERSTATION-BORCULO |
EEN JAAR GELEDEN 24 JUNI 2020 KNMI-STATIONS – laagste temperatuur: 10,9°C Nieuw Beerta tot 17,7°C Vlissingen – hoogste temperatuur: 31,3°C Arcen tot 23,9°C Lauwersoog – geen neerslag – zon: 15,7 uur Terschelling, Lauwersoog tot 13,1 uur Arcen – hoogste windstoot 45 km/uur Vlieland WEERSTATION-BORCULO |
DATUMRECORDS 24 JUNI BORCULO
maximum-temperatuur: 33,4°C in 2019 tot 14°C in 1984
minimum-temperatuur: 6°C in 1993 tot 20,2°C in 2005
natste dag: 8,8 mm in 2012
zonnigste dag: 16,1 uur in 2020
DATUMRECORDS 24 JUNI KNMI-STATIONS
maximum-temperatuur: 36,5°C IJmuiden in 1976 tot 12,1°C Den Helder in 1918
minimum-temperatuur: 3°C De Bilt in 1926 tot 21,3°C Maastricht in 2005
natste dag: 68,6 mm Maastricht in 1983
BIJZONDERHEDEN (DONDERDAG) 24 JUNI
In de nacht naar donderdag de laagste temperaturen in het noorden van het land tot ruim onder de 10°C met brede opklaringen. De hoogste minima in het zuiden en zuidoosten van het land t/m de Achterhoek tot ruim boven de 10°C met veel bewolking.
In de nacht naar donderdag de laagste temperaturen op waarnemingshoogte van 7,2°C op het KNMI-station Eelde gevolgd door 7,3°C op het KNMI-station Leeuwarden. De hoogste minima van 13,9°C op de KNMI-stations Arcen, Ell en Eindhoven gevolgd door 13,6°C op de KNMI-stations Gilze-Rijen, Volkel en Westdorpe. De KNMI-stations Hupsel en Twente hadden minima van respectievelijk 13,3°C en 12,8°C. Neerslag viel er niet in de nacht naar donderdag.
Donderdag overdag opnieuw een tegenvallende dag voor het oosten van het land met de hoeveelheid zon. Naar het westen toe veel meer zon. De opklaringen kwamen op de vroege ochtend vanuit het noordwesten nog wel in de buurt van het oosten van het land, maar echt bereiken deden ze niet. Maar ook elders nam de bewolking weer toe en waren de opklaringen al weer vrij snel volgelopen met bewolking. In de loop van donderdag klaarde het in de kustgebieden breed op en die opklaringen trokken langzaam verder oostwaarts. Uiteindelijk voor het oosten van het land ook nog wat zon. Tot meetbare neerslag kwam het nergens, maar in de ochtend viel o.a. in Brabant nog wel wat lichte motregen. Temperaturen voor de meeste regio’s nog steeds beneden normaal. De KNMI-stations Arcen, Ell, Hupsel, Maastricht en Schiphol bereikten nog net de warme grens van 20°C.
De hoogste temperaturen van 20,5°C op de KNMI-stations Arcen en Maastricht gevolgd door 20,2°C op het KNMI-station Ell. De laagste maxima van 15,9°C op het KNMI-station Terschelling gevolgd door 16,3°C op het KNMI-station Vlieland. De KNMI-stations Hupsel en Twente hadden maxima van respectievelijk 20,0°C en 19,6°C. Neerslag viel er overdag niet op de KNMI-stations. In het aantal uren zon zat nog wel een groot verschil, van rond 13,5 uur in het noordwestelijk kustgebied tot rond een uur op de Veluwe.
Onderstaande thermometer heeft betrekking op de temperatuur van vorig jaar 24 juni, op diverse stations werd toen de tropische grens van 30°C bereikt. Daar zaten de meeste stations donderdag 10°C en meer vanaf. Na het komend weekend zou landelijk gezien in het zuiden/zuidoosten van het land de tropische grens van 30°C wel eens dichterbij kunnen komen.
– Vorig jaar 24 juni voor het eerst een tropische dag. Dat lukte op de KNMI-stations Arcen, Deelen, Eindhoven, Gilze-Rijen, Hoek van Holland, Rotterdam, Volkel, Voorschoten, Westdorpe, Woensdrecht en Wilhelminadorp. De topper was weggelegd voor het KNMI-station Arcen met 31,3°C en daar werd landelijk ook de eerste tropische waarde bereikt en wel om 13:20 uur. Ook was het KNMI-station Arcen voor de 15e dag juni 2020 de warmste plek van het land. Het KNMI-station Lauwersoog bereikte als enige KNMI-station niet de zomerse grens van 25°C, de temperatuur bleef daar steken bij 23,9°C. Ook in Borculo werd de tropische grens van 30°C nog niet bereikt met 29,8°C. Maar met 16,1 uur zon werd het voor Borculo wel de zonnigste 24 juni, het oude record was 15,8 uur zon van 24 juni 2009.
– Landelijk vorig jaar op 24 juni de eerste tropische dag van 2020, in 2019 op 2 juni de eerste landelijk tropische dag en ook in Borculo. In 2019 op 2 juni op het KNMI-station Volkel 32,9°C en in Borculo werd het toen 31,6°C. De eerste tropische dag op 24 juni is zeker niet vroeg, in 2005 had het KNMI-station Eindhoven op 1 mei al de eerste tropische dag met precies 30°C. Maar het kan zeker ook nog veel later, in 2007 pas de eerste tropische dag op 15 juli met 32,9°C op het KNMI-station Maastricht en dat werd ook de hoogste temperatuur van het jaar. Maar de meest uiterste data voor Nederland zijn 21 april 1968 met de meest vroege eerste tropische dag op de inmiddels opgeheven KNMI-stations Gemert en Venlo met 32,2°C en de meest late datum 10 oktober 1921 op het inmiddels opgeheven KNMI-station Sittard met 30,1°C.
Voor Borculo is de meest vroege eerste tropische dag 11 mei 1998 met 31,3°C en de meest late 19 augustus 2012 met 34,8°C. Maar in 1988 in Borculo geen enkele tropische dag, de hoogste temperatuur dat jaar was 28,5°C in Borculo.
– In 2019 op 24 juni op veel stations een tropische dag, ook de kuststations Hoek van Holland en Wijk aan Zee hadden een tropische dag. Landelijk in 2019 de hoogste temperatuur op 24 juni van 33,1°C op het KNMI-station Hupsel. In Borculo met een maximum-temperatuur van 33,4°C een nieuw datumrecord voor 24 juni, het oude datumrecord stond op 32,3°C van 24 juni 2005.
– In 2016 nog een bijzonder warme nacht naar 24 juni! Op het KNMI-station De Bilt een laagste temperatuur van 19,1°C. Daarmee toen een derde plaats in de lijst met warmste juni-nachten ooit in Nederland. Het record staat op 19,4°C, gemeten op 27 juni 1947 en wordt op de voet gevolgd door 28 juni 2011 met 19,2°C als minimum op het KNMI-station De Bilt. In de nacht naar 24 juni vorig jaar had het KNMI-station De Bilt als minimum 19,2°C en nam daarmee de derde plaats over van 24 juni 2016 van warmste juni-nachten op het KNMI-station De Bilt, wel een gedeelde plaats met 28 juni 2011. Voor Borculo is de warmste juni-nacht nog 18 juni 2002 met 21,1°C.
Onderstaande foto maakte Leen de Koning nabij Nieuwerkerk a/d IJssel.
TROPISCHE- EN ZOMERSE DAGEN EN WARMTEPUNTEN
De zomer staat deze dagen evenals in 2020 en 2019 rond deze tijd i.t.t. 2018 nu op volle toeren te draaien. In 2018 van 21- t/m 24 juni was de hoogste temperatuur in Borculo net 20,0°C en op 24 juni werd het dieptepunt van de maand bereikt met 17,3°C. In 2019 op 24 juni in Borculo met 33,4°C bijna het dubbele van 24 juni 2018. Juni 2019 telde t/m 24 juni drie tropische dagen en 13 zomerse dagen in Borculo. Juni 2019 had in Borculo t/m 24 juni al het hoogste aantal zomerse dagen voor juni sinds juni 2010 die tot 14 zomerse dagen kwam over de hele maand. Uiteindelijk kwam juni 2019 met 19 zomerse dagen tot het hoogste aantal zomerse dagen voor juni sinds 1981. Vorig jaar juni kwam tot 13 zomerse dagen, nu in juni 2021 t/m donderdag 24 juni 14 zomerse dagen.
In juni 2018 t/m 24 juni zeven zomerse dagen en over de hele maand elf. In 2016 voor Borculo op 24 juni met 25,3°C de negende zomerse dag van de maand en over de hele maand negen, in juni 2017 t/m 24 juni elf zomerse dagen en over de hele maand ook elf. Juni 1986 was tot 2019 nog koploper voor Borculo met over de hele maand 15 zomerse dagen en dat record sneuvelde in 2019. Juni 1982 is nog koploper met het aantal tropische dagen en wel totaal zeven gevolgd door juni 2019 met vijf tropische dagen. Nu in juni 2021 inmiddels drie tropische dagen.
Ook de teller van warmtepunten staat nu en evenals vorig jaar en in 2019 i.t.t. 2018 zeker niet stil. In 2018 stond de teller van warmtepunten in Borculo van 21- t/m 26 juni stil. Borculo telde in 2019 t/m 24 juni 36 warmtepunten tegen in 2018 t/m 24 juni 84 warmtepunten. In 2018 in Borculo t/m 24 juni het hoogste aantal warmtepunten over deze periode sinds 1981 voor Borculo. In 2017 t/m 24 juni 68 warmtepunten in Borculo. Het geeft wel aan dat we in 2018 al een bijzonder warme periode achter de rug hadden. Zo had het jaar 1991 t/m 24 juni in Borculo nog geen enkele warmtepunt. In 2020 in Borculo t/m 24 juni 31,5 warmtepunten en nu in 2021 inmiddels 50 warmtepunten. Overigens kwam 2018 totaal tot 292 warmtepunten en dat is voor Borculo het hoogste aantal sinds 1981. Het KNMI-station Maastricht had in 2017 t/m 24 juni 88,5 warmtepunten en geen enkele zomer had t/m 24 juni zoveel warmtepunten sinds 1901!
Onderstaande foto maakte Frans Sijmons, de rups van de St. Jacobsvlinder weet niet hoe snel hij het Jacobskruid kaal moet vreten.
NEERSLAG
In 2016 was er in juni t/m 24 juni nog nooit daarvoor zoveel neerslag gevallen. Na een wolkbreuk van 50 millimeter stond de teller in Ysselsteyn op 24 juni op 250 millimeter. Het vorige record dateerde uit 1966 met 247 millimeter in Poortugaal. In juni 2019 in Noord-Holland o.a. in Assendelft en Den Oever stond de neerslagteller t/m 24 juni op 148 millimeter. In juni 2018 t/m 24 juni was de natste regio van het land te vinden in het zuidoosten van Drenthe in de regio Zweeloo met rond 82 millimeter. In juni 2017 was t/m 24 juni de natste regio het zuiden van Noord-Holland en het noorden van Friesland met nog geen 60 millimeter. Verder in midden Brabant en het zuiden van Zeeland nog geen 20 millimeter. Ook in 2018 was de droogste regio te vinden in Zeeland met in Westkapelle één millimeter juni-neerslag. In juni 2020 was de natste plek van het land t/m 24 juni Someren in Brabant met 146 millimeter en nu in juni 2021 over dezelfde periode in Callantsoog ruim 130 millimeter.
KOUDE JUNI-DAGEN
In 2015 rond deze tijd een echte mineurstemming van de temperatuur op 22- en 23 juni met in Borculo respectievelijk 14,9°C en 14,6°C. Het KNMI-station Maastricht kwam op 22 juni 2015 niet hoger dan 12,8°C en op 23 juni op het KNMI-station Deelen 13°C! Maar wat dacht U van 24 juni 2013! Op 24 juni 2013 liepen de maximum-temperaturen op de KNMI-stations uiteen van 18,4°C op het KNMI-station Hoogeveen tot 13,4°C op het KNMI-station Wilhelminadorp. In de middag van 24 juni 2013 was het enige tijd op het KNMI-station Wilhelminadorp 12,8°C en dat was nog wat kouder dan op 23 december 2012 met 13°C als maximum-temperatuur. De temperaturen waren op 24 juni 2013 veel te laag voor de tijd van het jaar. Normaal voor eind juni is een temperatuur van rond 21°C.
Onderstaande foto maakte Peter de Vries uit Kudelstaart van een specht.
NAAMDAG VAN SINT JAN
24 Juni is de naamdag van Sint Jan, oftewel Johannus de Doper. Een naamdag is de dag waarop de heilige in kwestie gestorven is. Verjaardagen zoals nu kende men vroeger niet. Er werden naamdagen gevierd, zoals dat in bijvoorbeeld Griekenland, Hongarije en Cyprus nog gedaan wordt. Dus alle Johannen, Jannen en alle afgeleiden daarvan vierden op die dag feest. Maar Sint Jan is voor de boer en de natuur ook een merkeldag. Merkeldagen zijn belangrijke dagen voor de volksweerkunde. Een merkeldag wordt ook wel een lotdag genoemd, dit is de aanduiding van een dag die in het volksgeloof bijzonder belangrijk is voor het lot van de mens en/of het weer. Het weer op een merkeldag zou in dat geval bepalend zijn voor de rest van de periode. Bij merkeldagen horen dan ook één of meerdere weerspreuken. Deze vermelden veelal ook de heilige die volgens de Heiligenkalender van de Katholieke Kerk zijn of haar naamdag heeft op de betreffende dag. Zo gelden voor Sint Jan ook heel veel weerspreuken, zoals:
“Regent het met Sint Jan, dan regent het 14 dagen lang an”.
of
“Vóór Sint Jan moet men vaak om regen smeken en daarna regent het soms nog vele weken”.
Het vreemde is dat er altijd een tweedeling is te bespeuren bij de volksweerkunde. De één zweert erbij en de ander vindt het maar folkloristisch. Toch zijn merkeldagen wel degelijk meetpunten in de natuur. Het hele jaar door zijn er heiligen gekoppeld aan weersverwachtingen. En oude wijsheden blijven niet voor niets zo lang bestaan en dat geldt ook voor 24 juni de dag van Sint Jan. Rond deze datum staat de zon hier op zijn hoogste punt en is de daglichtperiode maar liefst ruim 16 uur! Zelfs rond middernacht is het aan de noordkant niet helemaal donker en kunnen we ook hier een glimp opvangen van de midzomernacht aan de Noordpool.
Ook hier is sprake van de zonnewende en langzaam gaan we weer naar de winter toe. De natuur reageert op de zonnewende. Bomen en struiken vormen nu het zogenaamde Sint Janslot. Dat is een soort tweede groeistoot, die sommige bomen hebben rond de dag dat men vroeger Sint Jan vierde. Rond Sint Jan staat bijna driekwart van de plantenwereld in bloei. Zo maken de bomen ook nieuw blad en loten en het tweede loot heet dan het Sint Janslot.
Hieronder een foto van een Sint Janslot.
In 2014 was het wel heel vroeg met het Sint Janslot, die was op 26 mei op enkele plaatsen al te zien, o.a. in Wijk en Aalburg. Daarmee liep de natuur rond een maand voor. Het Sint Janslot is fris groen en is de lengtegroei van een boom. Pas dan begint ook de bast te scheuren en begint de boom te bouwen aan de lichtere jaarring. Dat gaat door tot in de herfst als het blad eraf is. Groenblijvers zoals coniferen groeien bij een zachte herfst dan ook gewoon door.
Naast het Sint Janslot kennen we ook de Sint Jansvlinder, op onderstaande foto ziet U de Sint Jansvlinder.
EEN DUIK IN HET VERLEDEN
In het zuiden werd op 24 juni 2017 de 25°C nergens meer gehaald en dat betekende einde hittegolf. De KNMI-stations Westdorpe en Gilze-Rijen hadden de langste hittegolf en wel zeven dagen. Van deze zeven dagen vier dagen op rij tropisch.
In Duitsland ging het weer mis tijdens een popfestival en wel in de Duitse deelstaat Baden-Württemberg op 24 juni 2017! Door zwaar onweer op het Southside Festival werden in de avond van 24 juni 2016 25 mensen gewond. De tienduizenden festivalgangers moesten vluchten voor hun leven als gevolg van het noodweer met zware regen-/onweersbuien en veel blikseminslagen. De volgende ochtend werd het festival dan ook afgelast i.v.m. het noodweer.
Onderstaande foto is van het festivalterrein van Southside Festival.
In 2016 in de nacht naar 24 juni met name in het zuidoosten op diverse plaatsen noodweer met zware regen-/onweersbuien. Lokaal hagelstenen zo groot als tennisballen en de schade was dan ook enorm. Verder was het een hele zwoele nacht met minimum-temperaturen overal boven de 15°C, van 15,8°C op het KNMI-station Vlieland tot 19,4°C op het KNMI-station Lelystad. In Borculo daalde de temperatuur tot 18,8°C en daarmee de warmste juni-nacht sinds 19 juni 2013 met 20,7°C als minimum. Neerslag viel er in de nacht naar 24 juni 2016 40 millimeter op het KNMI-station Arcen, in Borculo viel 14 millimeter. Veel natter was het elders in de Achterhoek, zo kregen Meddo bij Winterswijk en Silvolde rond 21 millimeter aan neerslag.
Onderstaande radarbeeld is van de vroege ochtend van 24 juni 2016.
Onderstaande foto maakte Ans Prinsen uit Meddo bij Winterswijk op de vroege ochtend van 24 juni 2014, ook daar deed de zon een poging om er door te komen. In Haaksbergen viel overdag 32 millimeter.
In de nacht naar 24 juni 2008 nog een flinke afkoeling met op het KNMI-station Twente aan de grond -1°C.
Op 24 juni 1985 viel in Surhuisterveen hagel met een doorsnede van 1,5 centimeter.
Op 24 juni 1983 veel wateroverlast tussen Sittard en Beek na ruim 50 millimeter in één uur tijd! Het KNMI-station Maastricht ving 68,6 millimeter op in de regenmeter en dat was tevens de hoogste neerslagsom van juni in minstens 30 jaar tijd in Maastricht.
Het is overigens niet altijd hoogzomer op 24 juni, op 24 juni 1978 werd de TT van Assen verreden en het zou de koudste na-oorlogse TT worden met veel buien. De temperatuur kwam toen in Assen niet hoger dan 14°C.
Zware onweersbuien in de avond van de 23 juni 1975 leverden 146 millimeter in Gouda en 109 millimeter in Rotterdam op, waarvan 45 millimeter in een half uur tijd. Het onweerde vele uren achter elkaar.
Op 24 juni 1950 in de ochtend over 24 uur een aftapping van 43 millimeter in Benschop, Veenendaal 39 millimeter, Amerongen en Eerbeek 34 millimeter, Culemborg 32 millimeter en op Texel geen neerslag.
In 1909 op 24 juni viel 4 millimeter neerslag per minuut op het KNMI-station De Bilt, totaal viel er 9,8 millimeter.
Onderstaande foto is van de regenboog in de avond van 24 juni 2012 in Borculo.
DE REGENBOOG
De volksweerkunde zegt over een regenboog in de avond: “Een regenboog in de avond laat, de boer dan rustig slapen gaat en een regenboog in de vroege morgen baart de boer zorgen”!
De verklaring van bovengenoemde weerspreuk is dat bij een regenboog in de avond de zon in het westen staat en de wegtrekkende buien in het oosten. De nadruk op wegtrekkende buien omdat bij de normale dagelijkse gang de buien in het binnenland in de avond als gevolg van de afkoeling doorgaans uitsterven. Zien we een regenboog in de ochtend dan staat de zon in het oosten en de opkomende buien trekken het land in als gevolg van de dagelijkse opwarming. Natuurlijk moet men dit niet al te letterlijk opvatten, buien kunnen immers op elk moment van de dag ontstaan afhankelijk van de atmosferische opbouw.
We weten allemaal dat een regenboog ontstaat wanneer een laagstaande zon tegen waterdruppels aan schijnt, bijvoorbeeld tijdens een bui. Het verschijnsel doet zich voor als een spectrum van de basiskleuren die in elkaar overlopen en eruit ziet als een grote boog aan de hemel met zijn middelpunt recht tegenover de zon en een straal van ongeveer 42 graden. De kleuren zijn van buiten naar binnen: rood, oranje, geel, groen, blauw, indigo en violet. Soms kan er zelfs een tweede boog ontstaan. Deze staat dan op 50 graden en met de kleuren in tegengestelde volgorde. Maar ook bij maanlicht is het soms mogelijk om een regenboog waar te nemen.