LANDELIJK SEPTEMBER MEER ZOMERSE DAGEN DAN AUGUSTUS!
DE EERSTE SEPTEMBER-DECADE WARMER DAN DE DRIE DECADES VAN AUGUSTUS!
| VRIJDAG 10 SEPTEMBER 2021 KNMI-STATIONS – laagste temperatuur: 15,4°C Ell, Voorschoten tot 18,4°C Vlissingen – hoogste temperatuur: 25,1°C Hupsel tot 21,1°C Wijk aan Zee – neerslag: nacht 1,9 mm Twente, overdag 15,8 mm Eindhoven – zon: 4,5 uur Vlissingen tot 0,7 uur Eelde – hoogste windstoot 40 km/uur Eindhoven WEERSTATION-BORCULO |
EEN JAAR GELEDEN 10 SEPTEMBER 2020 KNMI-STATIONS – laagste temperatuur: 5,7°C Deelen tot 15,1°C Lauwersoog – a/d grond: 2,6°C Woensdrecht, 2,8°C Hupsel – hoogste temperatuur: 21,7°C Arcen tot 17,5°C Den Helder – neerslag: nacht 1,3 mm Vlissingen, overdag 0,1 mm Stavoren – zon: 11,8 uur Ell tot 2,6 uur Nieuw Beerta – hoogste windstoot 42 km/uur Vlieland WEERSTATION-BORCULO |
DATUMRECORDS 10 SEPTEMBER BORCULO
maximum-temperatuur: 25,8°C in 1999 tot 14°C in 1983
minimum-temperatuur: 1,5°C in 1986 tot 17,1°C in 1999
natste dag: 50,2 mm in 2013
zonnigste dag: 12,7 uur in 2006
DATUMRECORDS 10 SEPTEMBER KNMI-STATIONS
maximum-temperatuur: 30,3°C Maastricht in 1919 tot 11,6°C Maastricht in 1912
minimum-temperatuur: 0,3°C Deelen in 1986 tot 18,3°C Den Helder in 2005
natste dag: 74,5 mm Hupsel in 2013
BIJZONDERHEDEN (VRIJDAG) 10 SEPTEMBER
In de nacht naar vrijdag vrij hoge minimum-temperaturen. Normaal voor begin september is een minimum-temperatuur van rond 12°C en in de nacht naar vrijdag op alle KNMI-stations ruim daarboven tot zelfs boven de 15°C. De minima liepen uiteen van 15,4°C op de KNMI-stations Ell en Voorschoten tot 18,3°C op het KNMI-station Vlissingen. Verspreid over het land viel regen/buiige neerslag met lokaal ook onweer. De hoogste afapping van 1,9 millimeter op het KNMI-station Twente. Buien gingen donderdagavond lokaal gepaard met onweer. In Enschede een blikseminslag op een lichtmast van de voetbalvelden van Victoria ’28 en FC-Aramea, daarbij enkele gewonden.
Vrijdag overdag in de ochtend/begin middag nog ruimte voor de zon, de bewolking nam in de loop van vrijdag vanuit het zuiden toe. Het aantal uren zon was landelijk in het algemeen vrij gelijkmatig verdeeld van rond 2 tot 4 uur, alleen in het noordoosten van het land nog geen uur. De ochtend verliep nog droog voor de meeste plaatsen, in de middag vanuit het zuiden buien met lokaal ook onweer. En wederom kwam het lokaal tot wateroverlast, op vrijdag o.a. in Arnhem, Nijmegen, Wijchen en Doesburg. Het voelde vrijdag erg broeierig aan in een vochtige atmosfeer.
In het oosten van het land viel opnieuw neerslag tot in de dubbele cijfers. Zo viel in Hengelo (O) 17 millimeter, in Bredevoort, Winterswijk en Zelhem 11 millimeter en in Meddo bij Winterswijk 10 millimeter. De KNMI-stations Hupsel en Twente hadden respectievelijk 6,4- en 2,6 millimeter.
De temperaturen liepen in het hele land op tot boven de warme grens van 20°C. De hoogste temperaturen in de Achterhoek en Twente met op de KNMI-stations Hupsel en Twente respectievelijk 25,1°C en 25,0°C. Het KNMI-station Wijk aan Zee sloot de thermische rij met 21,1°C. Ook vrijdag stond er nog steeds niet veel wind, de hoogste windkracht werd nog bereikt in de kustgebieden met ook daar niet meer dan matig windkracht 4.
Met de zomerse temperatuur van 25°C op het KNMI-station Twente en de 25,1°C op het KNMI-station Hupsel deze maand landelijk gezien de zevende zomerse dag. Dan te bedenken dat de hele maand augustus landelijk niet verder kwam dan vijf zomerse dagen.
De eerste decade van september is in Borculo vrijdag afgesloten met een etmaalgemiddelde van 18,2°C! Het bijzondere is dat de drie decades van augustus 2021 dit niet eens hebben bereikt. De warmste augustus-decade van dit jaar was de eerste en de tweede decade met een etmaalgemiddelde van 17,7°C.
Op onderstaande foto het strand nabij IJmuiden, drukte op het strand door de strandzeilschool aldaar. Maar deze dagen staat er aan zee ook niet veel wind meest matig windkracht 4 tot af en toe vrij krachtig windkracht 5.
– Vorig jaar in de nacht naar 10 september op het KNMI-station Deelen de laagste temperatuur met 5,1°C. Aan de grond de laagste temperatuur op het KNMI-station Woensdrecht met 2,6°C gevolgd door het KNMI-station Hupsel met 2,8°C.
Na twee zonloze dagen in o.a. Borculo was de zon weer helemaal terug op 10 september 2020. Voor Borculo telt september gemiddeld twee tot drie zonloze dagen, in de jaren 2017 t/m 2019 bleef het bij twee zonloze dagen in september in Borculo en vorig jaar september vier zonloze dagen. Het aantal zonloze september-dagen loopt voor Borculo uiteen van elf in september 1993 tot geen enkele zonloze dag in de septembermaanden van 1992, 2012 en 2015.
– In 2019 in de nacht naar 10 september koelde het flink af in de opklaringsgebieden en daarbij kwam het net niet tot de eerste grondvorst van het naseizoen. In de nacht naar 10 september 2019 de laagste temperatuur van 2,5°C op het KNMI-station Hupsel en aan de grond de laagste temperatuur op het KNMI-station Eelde met 0,2°C. De KNMI-stations Hupsel en Twente hadden aan de grond respectievelijk 0,6°C en 0,5°C.
– Het is deze maand nog niet aan de orde geweest, maar kijk van grondvorst in deze tijd van het jaar niet vreemd op. Vanaf 9 september 1986 op het KNMI-station Eelde acht nachten op rij met grondvorst en op het KNMI-station Twente zeven nachten op rij grondvorst. De laagste temperatuur voor de eerste decade van september voor Nederland dateert van 10 september 1986 met op het KNMI-station Deelen 0,3°C in de weerhut en aan de grond -1,6°C.
– Het is al wel weer goed te merken dat de zon minder kracht heeft, de maximale UV-index was vrijdag 10 september 4 in Borculo. Een maand geleden werden nog waarden bereikt van om en nabij de 7.
– In september 1919 nog bijna een hittegolf op het KNMI-station De Bilt, want de maximum-temperaturen waren vanaf de 10e september respectievelijk 27,1ºC – 30,9ºCºC – 30,9ºC – 31,2ºC en 24,7ºC. Was 14 september 1919 slechts 0,3ºC warmer verlopen, dan was een september-hittegolf een feit geworden.
Onderstaande foto maakte Peter de Vries in het Amsterdamse Bos.
ZOMERSE DAGEN SEPTEMBER
Vanaf 2017 niet bepaald een hoofdrol voor de zon op 10 september met slechts twee jaren nog net ruim 6 uur zonneschijn. In 2016 scheen de zon in Borculo op 10 september voor het laatst meer dan 10 uur met 11,6 uur. In 2015 op 10 september 12,5 uur zonneschijn en daarmee de op één na zonnigste 10e september. Alleen in 2006 was het op 10 september zonniger met 12,7 uur zon. Dat blijft voorlopig wel staan dat record.
In 2016 op 10 september een voluit zomerse dag, de laatste keer voor 2016 dat het in Borculo op 10 september tot een zomerse dag kwam was in 2011. Maar toen zaten we wel in een hele andere luchtsoort. In 2016 op 10 september zaten we in vrij droge lucht met een laagste luchtvochtigheid van 49%, in 2011 op 10 september in warme en vochtige lucht kwam de luchtvochtigheid toen niet lager uit dan 63%. De temperatuur liep toen op tot een maximum in Borculo van 25,8°C en daarmee een wat benauwde zomerse dag. Het was toen in 2011 voor Borculo samen met 10 september 1999 de warmste 10e september sinds 1981. In 2016 in Borculo op 10 september 25,7°C, in 2017 slechts 18,2°C, in 2018 20,6°C, in 2019 19,5°C, in 2020 19,7°C en dit jaar 25,3°C.
Borculo kon in 2016 op 10 september al de vierde zomerse dag van de maand noteren en dat was voor september toen al het hoogste aantal sinds 2011 die tot vijf zomerse dagen kwam over de hele maand. Uiteindelijk kwam september 2016 tot negen zomerse dagen, dat waren er in september 2006 en 1999 net wat meer met respectievelijk 10- en 11 zomerse dagen. In 2019 op 22 september de enige zomerse dag van de maand, in september 2018 t/m 10 september twee zomerse dagen in Borculo en over de hele maand vijf. In september 2020 in Borculo op 14 september de eerste zomerse dag en over de hele maand vier zomerse dagen. Nu in september 2021 inmiddels vier zomerse dagen.
Onderstaande foto maakte Dick Scheer uit Woudenburg op de Postbank bij Rheden.
Zomerse dagen in september is zeker niet vanzelfsprekend, gemiddeld telt september in Borculo één tot twee zomerse dagen. In september 2011 telde Borculo t/m 10 september drie zomerse dagen en over de hele maand september vijf zomerse dagen. Het meest bijzondere was wel dat september 2011 t/m 10 september evenveel zomerse dagen telde als juli 2011 over de hele maand en dat is sinds 1981 in Borculo nog nooit voorgekomen. September 1999 is absoluut koploper met elf zomerse dagen waarvan zelfs drie tropisch boven de 30°C. Sinds 1981 telt Borculo altijd nog 18 septembermaanden met geen enkele zomerse dag.
Zo had september 2010 in Borculo geen zomerse dag. September 2012 en september 2013 hadden t/m 10 september drie zomerse dagen en daar bleef het ook bij. In september 2014 over de eerste 10 etmalen geen zomerse dagen, toch kwam september 2014 nog tot drie zomerse dagen. September 2015 had in Borculo geen zomerse dag en dat was voor september voor het eerst sinds 2010. September 2016 had in Borculo vier zomerse dagen t/m 10 september en zoals reeds vermeld werden dat er negen. In september 2017 in Borculo geen zomerse dag, de hoogste temperatuur van de maand was 23,9°C. En zoals reeds genoemd kwam september 2018 in Borculo tot vijf zomerse dagen, september 2019 één zomerse dag en september 2020 vier zomerse dagen.
Ook voor de honden was het vrijdag in de zon best warm, onderstaande foto maakte Peter de Vries!
THERMISCHE UITSPATTINGEN SEPTEMBER
September kan soms behoorlijk thermische uitspattingen vertonen. In 2009 bijzonder grote temperatuurverschillen van de ene op de andere dag. Op 9 september 2009 werd het in Hoensbroek in Zuid-Limburg nog 27,7°C en de volgende dag was de temperatuur tot 17 uur nog niet verder gekomen dan 13°C! Uiteindelijk kwam de zon er in de namiddag en avond nog bij en steeg de temperatuur in Hoensbroek nog tot 17,7°C. Een ander voorbeeld is september 2005. In 2005 was september over de eerste tien dagen 5ºC warmer dan de eerste tien dagen van augustus 2005. Halverwege de maand had september 2005 nog steeds een voorsprong van 3,5ºC op de eerste helft van augustus 2005. De stand na 20 dagen was nog altijd een voorsprong van september 2005 van bijna 1ºC op augustus 2005. Op 27 september 2005 stond september gelijk met het etmaalgemiddelde van augustus 2005 met 16,4ºC. Pas op 28 september 2005 was augustus 2005 voor het eerst iets warmer dan september. Uiteindelijk zou augustus 2005 ook warmer blijven dan september 2005 en dat dankzij de thermische eindsprint van augustus 2005.
Het komt niet vaak voor dat in de tweede helft van het jaar een maand warmer verloopt dan de voorgaande maand maar het kan wel degelijk. Zo was in 2001 oktober met 14,4ºC warmer dan september met 13,7ºC in Borculo. En in 2003 was november met 7,8ºC warmer dan oktober met 7,3ºC. De eerste decade van september 2016 verliep ook warmer dan augustus over de eerste tien etmalen en wel 2°C. Over de hele maand was september 2016 slechts 0,2°C “koeler” dan augustus 2016.
Over een thermische uitspatting gesproken, vorig jaar 15 september in Borculo met 32,4°C de hoogste temperatuur zo ver in het seizoen. In september 2016 werd ook de 32,4°C bereikt, maar dat was twee dagen vroeger.
EERSTE DECADE SEPTEMBER 2021
De eerste decade van september 2021 hebben we achter ons gelaten, in Borculo met een etmaalgemiddelde van 18,2°C tegen vorig jaar 15,4°C, in 2019 14,7°C, in 2018 17,5°C, in 2017 15,4°C en in 2016 was dat 18,5°C. In 2016 de op twee na warmste eerste september-decade sinds 1981 voor Borculo. De warmste eerste september-decade is van 2005 met 20,1°C gevolgd door 1999 met 19,1°C. Normaal voor Borculo over de eerste tien etmalen van september is een etmaalgemiddelde van 15,4°C.
De hoogste maximum-temperatuur dit jaar in de eerste september-decade was in Borculo 28,1°C tegen vorig jaar 22,4°C, in 2019 21,4°C, in 2018 27,1°C, in 2017 23,9°C en in 2016 27,6°C. In 2015 met 20,0°C het laagste sinds 1992 met als hoogste temperatuur 19,5°C in de eerste september-decade. In 2013 in de eerste decade van september nog een nieuw decade-record met op 5 september 31,5°C. Het bijzondere was toen dat het decade-record voor de eerste decade van september in 2013 voor het derde jaar op rij was gebroken. In 2011 werd op 3 september met 28,6°C een nieuw decade-record gemeten. Dat record sneuvelde in 2012 al weer toen op 9 september een maximum-temperatuur van 30°C werd bereikt. En ook het decade-record van 2012 voor de eerste 10 dagen van september heeft dus maar één jaar stand gehouden. Maar het record van 2013 blijft voorlopig wel staan.
Neerslag viel dit jaar over de eerste tien etmalen van september in Borculo 3,4 millimeter tegen vorig jaar 17 millimeter, in 2019 18 millimeter, in 2018 20 millimeter en in 2017 44 millimeter. In 2014 slechts 0,6 millimeter en in 2013 was dat nog 86 millimeter. Hadden we in 2013 de natste eerste september-decade voor Borculo sinds 1981, in 2014 de droogste sinds 2012. In de eerste decade van september 2012 viel er geen druppel regen in Borculo. Normaal is voor Borculo rond 29 millimeter in de eerste decade van september.
De zon scheen in de eerste decade van september in Borculo 89 uur tegen vorig jaar 44 uur, in 2019 48 uur, in 2018 53 uur, in 2017 49 uur en in 2016 80 uur. Gemiddeld voor Borculo is 51 uur zonneschijn in de eerste tien etmalen van september. In 2004 de zonnigste met 108 uur.
EEN DUIK IN HET VERLEDEN
Onderstaande foto maakte Tinus Beckers uit Lichtenvoorde van de droogte in de regio Lichtenvoorde in de zomer van 2018. Op de bovenste rij van 8 augustus en op de onderste rij op 8 september.
September 2017 begon nat en dat met name in het westen en noordwesten van het land. Zo was in Friesland het Woudagemaal weer opgestart op 10 september en dat gebeurt alleen met bijzonder veel regenval. Soms grote verschillen in neerslag in de eerste decade van september. Zo viel er op Ameland in de eerste september-decade van 2017 55 millimeter, in het noorden van Friesland lokaal 44 millimeter en overwegend droog in Zuid-Beveland. In de jaren 1959, 2012 en 2014 op het KNMI-station De Bilt overwegend droog in de eerste septemberdecade.
In de nacht naar 10 september 2016 de laagste temperatuur van 6,9°C op het KNMI-station Hupsel en aan de grond 3,3°C.
Onderstaande foto maakte Chantal Dute van de ondergaande zon aan het strand van Zandvoort in de avond van 10 september 2016.
Onderstaande foto maakte Ans Prinsen in de ochtend van 9 september 2015 vanuit Meddo bij Winterswijk, mist. In 2015 één etmaal met mist in de eerste september-decade in Borculo. In 2014 nog vier etmalen met mist in de eerste decade van september en zoveel dagen met mist was in Borculo nog niet eerder voorgekomen sinds 1981 in de eerste decade van september.
In Borculo werd 10 september 2014 de eerste zonloze dag sinds 26 augustus daarvoor. Daarmee voor Borculo een periode van 14 dagen met elke dag zon, de langste periode sinds 7 juli 2014.
In de nacht naar 10 september 2011 de hoogste minimum-temperaturen in het oosten van het land. Het KNMI-station Twente kwam niet lager uit dan 17,2°C. In Borculo een laagste temperatuur van 17°C en dat was het hoogste sinds 3 augustus. Voor Borculo moesten we al weer terug naar september 2006 voor een hoger minimum-temperatuur in september. De warmste septembernacht had Borculo in de nacht van 6 september 2006 met 17,8°C.
In 2004 werd op 10 september de hoogste temperatuur van de maand gemeten met 28,4°C op het KNMI-station Ell. Dit moest wel gedeeld worden met 4 september 2004 toen op het KNMI-station Arcen ook 28,4°C werd gemeten.
Op 10 september 1993 viel er in het Noordhollandse Schoorl 60 millimeter neerslag.
Op 10 september 1948 op het inmiddels opgeheven KNMI-station Buchten 28°C als maximum-temperatuur en op het KNMI-station Maastricht 27°C.
Op 10 september 1935 de laagste temperatuur van die maand op het inmiddels opgeheven KNMI-station Wijster met 2,8°C.
In 1911 op 10 september op het inmiddels opgeheven KNMI-station Winterswijk een laagste temperatuur van 2,5°C.
AANDACHT KLIMAATVERANDERING
Om aandacht te trekken voor de klimaatverandering en dat met name richting het Noordpoolijs heeft een kunstenaar een welbekend kunstwerk van Leonardo da Vinci geprojecteerd op het Noordpoolijs in september 2012. Het gaat hier om het kunstwerk “de Man van Vitruvius”. Hoewel de temperaturen aan de oppervlakte van het water al weer gestaag onder nul lagen, was de temperatuur van het zoute zeewater onder het ijs nog steeds boven het vriespunt.
Rond deze tijd in september 2012 lagen zowel de wateren tussen de Canadese eilanden alsmede de Russische wateren vrijwel helemaal open en dan hebben we het over de Noordoost- en Noordwestpassage. De Russen hadden in juli en augustus 2012 reeds volop gebruik gemaakt van de ijsvrije wateren. Niet eerder konden enorme tankers nagenoeg zonder problemen vanaf Moermansk naar de Beringstraat varen. Ze deden dat in een recordtijd en in vergelijking met de traditionele doorvaart door het Suezkanaal scheelt het circa zeven dagen.
Hieronder een foto van het kunstwerk “de man van Vitruvius” op het Noordpoolijs.
Onderstaande foto is van begin september 2012. Het witte is zeeijs en de gele lijn geeft het gemiddelde aan over de afgelopen 30 jaar in september. (bron: NASA)
