IN 2020 OP 20 SEPTEMBER DE EERSTE GRONDVORST VAN HET NASEIZOEN, IN 2022 BIJNA!
IN 2022 VOOR BORCULO NOG DE LANGSTE REEKS WARME DAGEN OP RIJ!
| WOENSDAG 20 SEPTEMBER 2023 KNMI-STATIONS – laagste temp. nacht: 14,9°C Ell tot 17,7°C Den Helder – laagste temp. etmaal: 14,9°C Ell tot 17,9°C Den Helder en Vlieland – aan de grond: 14,0°C Ell, Heino en 14,5°C Volkel – hoogste temp.: 22,6°C Maastricht tot 19,4°C Terschelling – neerslag: nacht 4,8 mm Leeuwarden, overdag 0,2 mm Deelen – neerslag etmaal: 1,1 mm Leeuwarden en 0,4 mm Deelen – zon: 6,6 uur Maastricht tot 1 uur Lauwersoog – hoogste windstoot 80 km/uur IJmuiden – hoogste windkracht 8 stormachtig IJmuiden WEERSTATION-BORCULO |
EEN JAAR GELEDEN 20 SEPTEMBER 2022 KNMI-STATIONS – laagste temperatuur: 3,6°C Eelde tot 12,4°C Lauwersoog – aan de grond: 0,8°C Eelde en 2,6°C Heino, Twente – hoogste temperatuur: 17,7°C o.a. Rotterdam tot 15,9°C Marknesse – neerslag: nacht 7,3 mm Nieuw Beerta, overdag 1,7 mm Hupsel – zon: 9,6 uur Voorschoten tot 2,1 uur Maastricht – hoogste windstoot 53 km/uur Vlieland WEERSTATION-BORCULO |
DATUMRECORDS 20 SEPTEMBER BORCULO
maximum-temperatuur: 27,4°C in 2003 tot 10,5°C in 1990
minimum-temperatuur: 1,5°C in 1986 tot 16,4°C in 1999
natste dag: 14,5 mm in 1987
zonnigste dag: 12 uur in 2020
DATUMRECORDS 20 SEPTEMBER KNMI-STATIONS
maximum-temperatuur: 31,2°C Maastricht in 2003 tot 10,8°C Den Helder in 1919
minimum-temperatuur: -3,5°C Twente in 1965 tot 18,1°C Wijk aan Zee in 2018
natste dag: 43,4 mm Vlissingen in 1960
BIJZONDERHEDEN (WOENSDAG) 20 SEPTEMBER
De tijd vordert langzaam wat verder in het naseizoen en dat betekent in de regel ook dalende temperaturen. Zo kwam het in 2020 in de nachtelijke uren naar 20 september tot de eerste grondvorst van het naseizoen. In 2020 in de nacht naar 20 september de koudste nacht sinds 19 juni daarvoor toen het KNMI-station Wijk aan Zee een minimum-temperatuur had van 3,4°C. In de nacht naar 20 september 2020 had het KNMI-station Twente op waarnemingshoogte 3,7°C, maar aan de grond met -1,3°C veel kouder dan op 10 juni daarvoor toen het KNMI-station Eelde 1,1°C had aan de grond.
In 2020 in de nacht naar 20 september de eerste grondvorst van het naseizoen, zeker niet bijzonder vroeg. In 2019 op 18 september de eerste grondvorst met -0,9°C op het KNMI-station Gilze-Rijen, in 2018 op 1 september de eerste grondvorst met -0,4°C op het KNMI-station Twente en in 2017 op 9 oktober met -1,2°C op het KNMI-station Twente. Maar het kan ook veel later, in 2014 pas in de nacht van 5- op 6 november de eerste grondvorst met -1,1°C op het KNMI-station Ell. Maar daarvoor op het amateurstation Vijlen-Mamelis op 29 oktober al wel grondvorst met -1,0°C. In 2021 de eerste grondvorst op een KNMI-station een dag later dan in 2020 met op 21 september 2021 -0,2°C op het KNMI-station Woensdrecht.
In 2022 hadden we bijna de eerste landelijke grondvorst met 0,8°C op klomphoogte op het KNMI-station Eelde op 20 september! Op waarnemingshoogte was in 2022 op 20 september de laagste temperatuur 3,6°C. Maar in de nacht daarop rond 00.40 uur kwam het wel tot de eerste grondvorst op het KNMI-station Eelde met -0,1°C.
Nu in september 2023 in de nachtelijke uren veel hogere minima, de laagste temperatuur deze maand landelijk is nog 5,8°C op het KNMI-station Twente op 14 september. Aan de grond is de laagste temperatuur landelijk tot op heden 2,2°C op het KNMI-station Eelde op 14 september.
Voor meer info klik op: KNMI WEER WEERPLAZA
Onderstaande foto maakte Peter de Vries van de vliegenzwam, de paddenstoel die momenteel in veel bossen nog weinig is te zien. Dat zal met de komende herfst op de kalender wel meer worden.
– In 2020 op 20 september in Borculo de vierde zonnige dag op rij en dat zou nog oplopen tot zes zonnige dagen op rij. Voor Borculo zes dagen op rij met minimaal elf uur zon en op 20 september de vierde dag op rij met ruim over de 11 uur zon. Voor midden september best bijzonder en in Borculo nooit eerder voorgekomen. De periode die het dichtst in de buurt komt voor deze tijd van het jaar is voor Borculo in 2006 van 9- t/m 13 september met vijf dagen op rij ruim over de elf uur zon. Borculo kwam op 20 september 2020 tot 12 uur zon en daarmee de zonnigste 20 september, dat record was nog in handen van 20 september 2019 met 11,8 uur zon.
De tweede decade van september 2020 was dan ook record-zonnig. Op het KNMI-station De Bilt met 99 uur zon de zonnigste voor De Bilt en het KNMI-station Ell kwam tot een landelijk record met 108 uur zon. Voor Borculo ook de zonnigste tweede decade van september met 102 uur zon, dat was de tweede september-decade van 2003 met 96 uur zon.
– In 2019 in de nacht naar 20 september de laagste temperatuur van 1,4°C op het KNMI-station Ell en aan de grond de laagste temperatuur op de KNMI-stations Eindhoven, Maastricht en Volkel met -0,4°C. De KNMI-stations Ell en Twente hadden ook grondvorst met -0,3°C en het KNMI-station Hupsel had precies 0,0°C aan de grond. Het minimum van 1,4°C op het KNMI-station Ell werd ook de laagste temperatuur van september 2019.
– In 1965 in de nacht naar 20 september -3,7°C op het KNMI-station Twente, dat is nog de laagste temperatuur voor Nederland in de tweede decade van september. Op 20 september 1969 op het KNMI-station Twente met -0,7°C de eerste vorstdag van het naseizoen.
– In 2018 op 20 september voor Borculo na twee dagen met een datumrecord op 20 september met 25,1°C geen datumrecord. Het datumrecord voor 20 september blijft voor Borculo staan op 27,4°C uit 2003.
In 2019 op 20 september voor Borculo met 3,0°C als minimum de laagste temperatuur tot dan van september 2019 en met 11,8 uur zon de zonnigste dag van de maand.
Onderstaande satellietfoto is van 20 september 2020, zonovergoten in Nederland en ver daarom heen.
WARME DAGEN
Op het landelijk hoofdstation De Bilt deze maand t/m woensdag 20 september 18 warme dagen en daarvan spreken we als de 20°C wordt bereikt. In september 2022 over dezelfde periode 13 warme dagen, in september 2021 t/m 20 september op het KNMI-station De Bilt 17 warme dagen, in september 2020 over dezelfde periode 13 warme dagen, in september 2019 7 warme dagen en in september 2018 over dezelfde periode 14 warme dagen. Het KNMI-station De Bilt had in september 2017 t/m 20 september de laatste warme dag op 5 september met 21,7°C en dat was de derde warme dag van september 2017. Totaal kwam De Bilt in september 2017 tot zeven warme dagen.
Zo verliepen de eerste twintig dagen van september 1999 op het KNMI-station De Bilt met een aaneengesloten reeks van twintig warme dagen. Zo’n lange periode met warme dagen hadden we in deze tijd van het jaar niet eerder meegemaakt. Het record tot 1999 was een serie van 15 opeenvolgende warme dagen in september 1949. In totaal telde september 1999 24 warme dagen op het KNMI-station De Bilt. In september 2016 kwam het KNMI-station De Bilt tot een reeks van 18 warme dagen, want 19 september bleef het KNMI-station De Bilt steken op 19,8°C. Overigens kwam de totale lengte van warme dagen in 2016 voor het KNMI-station De Bilt uit op 28 warme dagen op rij die begon op 20 augustus. Voor zo’n lange periode in deze tijd van het jaar moet het KNMI-station De Bilt al weer terug naar 1999 toen vanaf 23 augustus tot in september 29 warme dagen op rij. In 2018 een absoluut record met warme dagen op het KNMI-station De Bilt met de langste reeks warme dagen van maar liefst 60 dagen op rij! Dat was van de periode 25 juni – 23 augustus. Het jaar 2003 komt daarbij nog het dichtst in de buurt met 53 warme dagen op rij.
Dit jaar 2023 kwam het KNMI-station De Bilt tot de langste reeks warme dagen van “slechts” 28 dagen op rij en daarmee ver verwijderd voor een record.
In Borculo kwam in 2016 op 20 september met een maximum-temperatuur van 19,2°C een eind aan 19 warme dagen in september 2016. Daarmee kwam er ook een eind aan een periode met 29 warme dagen op rij. Voor Borculo toen de langste periode met warme dagen sinds de zomer van 2010 die een periode van 43 warme dagen op rij had. Voor Borculo in 2016 ook één van de langste periode met warme dagen voor deze tijd van het jaar. Alleen in 1991 nog wat later en wel vanaf 3 september t/m 21 september 19 warme dagen op rij. Tot 2022 voor Borculo in 2018 het record van warme dagen op rij en wel 61 dagen op rij in de periode 25 juni – 24 augustus. Dat record is in 2022 gesneuveld met in Borculo 65 warme dagen op rij van 8 juli t/m 9 september. In 2019 de langste reeks warme dagen in Borculo van 27 dagen in juli/augustus en in 2020 39 dagen in juli/augustus.
Nu in 2023 in Borculo de langste reeks warme dagen van 31 dagen op rij en daarmee evenals het KNMI-station De Bilt ook ver verwijderd voor een record.
GROTE TEMPERATUURVERSCHILLEN SEPTEMBER
In 2016 kwam het KNMI-station De Bilt tot een evenaring van het decaderecord voor de tweede decade van september. Het KNMI-station De Bilt kwam tot een gemiddelde etmaaltemperatuur van 18,9°C tegen normaal 14,4ºC. In een reeks vanaf 1901 was het alleen in 1947 net zo warm, dit laatste overigens wel pas sinds 2016. Want door de homogenisatie van data door het KNMI is het etmaalgemiddelde sinds 2016 over het tijdvak 11-20 september 1947 herleid van 20,0ºC tot 18,9ºC.
Overigens rond deze tijd kunnen de temperatuurverschillen ook bijzonder groot zijn! Lage temperaturen in de nacht van 20 september 1965 met -3,7°C op het KNMI-station Twente, maar het kan ook de andere kant op. Op 20 september 1967 op het KNMI-station Maastricht 31,2°C en dat scheelde niet veel of het was een temperatuurrecord geworden. Want het record voor de derde decade van september staat op naam van het KNMI-station Buchten met 30,4°C en dat werd gemeten op 26 september 1967. Maar de datum 20 september 1967 hoort nog bij de tweede decade van september.
In Limburg waren de 19e en de 20e september 1926 zelfs nog tropisch en op de 20e werd het in Sittard maar liefst 33,6°C. In geen enkel ander jaar in de 20e eeuw was het zo laat in het jaar zo warm geweest. Tevens was het de hoogste temperatuur van het gehele jaar. Ook dat is uiteraard heel ongebruikelijk, de warmste dag van het jaar als de astronomische herfst op beginnen staat. Nog nooit is het landelijk maximum van het jaar zo laat gevallen.
De herfst is ook de tijd van de kalebassen en sommige mensen maken er veel werk van.
Zoals hierboven al genoemd in 1965 een koude nacht naar 20 september met -3,7°C op het KNMI-station Twente. Maar er zijn meer jaren dat het koud was in de nacht naar 20 september. In de nacht naar 20 september 2008 op het KNMI-station Twente een laagste temperatuur van 0,5°C en aan de grond -2,7°C. De laagste temperatuur voor het KNMI-station De Bilt voor 20 september is 1,8°C uit 1962. Het kwam in die nacht ook tot grondvorst in De Bilt. In 1952 op 20 september op het opgeheven KNMI-station Witteveen lichte vorst met -0,2°C. In 1904 op 20 september op het inmiddels ook opgeheven KNMI-station Winterswijk lichte vorst met -1,2°C.
TWEEDE DECADE SEPTEMBER 2023
De tweede decade van september 2023 werd woensdag 20 september in Borculo afgesloten met een etmaalgemiddelde van 18,5°C tegen vorig jaar september 14,9°C. Het etmaalgemiddelde voor de tweede september-decade loopt voor Borculo uiteen van 9,8°C in september 1986 tot 19,4°C in september 2016. Normaal ligt het etmaal-gemiddelde voor de tweede decade van september in Borculo op 14,4°C.
Het gemiddeld maximum was dit jaar in de tweede september-decade 23,4°C tegen vorig jaar 19,4°C. Het gemiddelde maximum voor de tweede september-decade loopt voor Borculo uiteen van 14,8°C in september 1986 tot 25°C in september 2016. Normaal voor Borculo ligt de gemiddelde maximum-temperatuur voor de tweede decade van september op 18,8°C.
Dit jaar in de tweede tiendaagse van september kwam de temperatuur op acht dagen boven de 20°C tegen vorig jaar vier. Dat aantal loopt uiteen van tien warme dagen in de tweede september-decades van 2014 en 1982 tot geen enkele warme dag in september 2017.
Zomerse dagen had de tweede september-decade in Borculo dit jaar er drie tegen vorig jaar september evenals in september 2021 geen zomerse dag. Het hoogste aantal zomerse dagen in de tweede september-decade van 2006 met zes zomerse dagen.
De teller van tropische dagen bleef evenals in de septembermaanden van 2022 en 2021 in de tweede decade op nul staan. |In september 2016 en september 1999 het hoogste aantal tropische dagen in de tweede decade met drie tropische dagen.
Het gemiddeld minimum kwam dit jaar uit op 13,5°C tegen vorig jaar 10,5°C. Het gemiddeld minimum loopt uiteen van 4,8°C in september 1986 tot 13,9°C in september 2016. Normaal voor Borculo is een gemiddeld minimum in de tweede decade van september 9,9°C.
Neerslag viel er dit jaar in de tweede tiendaagse van september 33 millimeter tegen vorig jaar 28 millimeter. De neerslaghoeveelheid voor de tweede september-decade loopt voor Borculo uiteen van helemaal droog in 2020 tot 113 millimeter in 1998. Normaal valt in Borculo 19 millimeter in de tweede decade van september.
De zon scheen dit jaar in de tweede decade van september in Borculo 67 uur tegen vorig jaar 49 uur. Het aantal uren zon voor de tweede september-decade loopt uiteen van 31 uur in september 2015 tot 102 uur in september 2020. Normaal is dat 51 uur voor Borculo.
Hieronder het plaatje van de rookontwikkeling als gevolg van de bosbranden in Amerika die richting Europa trok in 2020. Dit was naast de tropische dagen wel het meest bijzondere in de tweede september-decade van 2020. Dit jaar evenals in 2022 ook grote bosbranden in Amerika, maar de hinder daarvan was in West-Europa veel minder.
EEN DUIK IN HET VERLEDEN
In 2013 was de maandsom van september in Castricum over de eerste 20 etmalen al opgelopen tot 189 millimeter en in Uitgeest 199 millimeter.
In 2012 in de nacht naar 20 september een koude nacht met de laagste temperatuur op de KNMI-stations Deelen en Hupsel met 4°C in de weerhut. Aan de grond nog kouder met op het KNMI-station Hupsel 1,7°C. In Borculo werd het met 4,3°C als laagste temperatuur de koudste nacht van september 2012 tot dan en de koudste nacht sinds 17 mei toen het minimum 1,1°C was. Aan de grond in Borculo in de nacht naar 20 september 2012 1,5°C.
Op 20 september 2003 was het in Nederland voor de tijd van het jaar bijzonder heet, op het KNMI-station Maastricht werd toen met 31,2°C de hoogste temperatuur van de herfst van 2003 gemeten.
In 1994 op 20 september Prinsjesdag en toen op het KNMI-station De Bilt met 12,1°C nog een datumrecord en er viel 14,9 millimeter neerslag.
In 1986 op 20 september op het inmiddels opgeheven KNMI-station Dedemsvaart net geen vorst op waarnemingshoogte met +0,3°C als minimum-temperatuur. Op het inmiddels opgeheven KNMI-station Almen was de laagste temperatuur +0,3°C. Van 9- t/m 20 september 1986 op het KNMI-station Eelde acht dagen grondvorst en op het KNMI-station Twente zeven dagen.
In 1982 op 20 september een windgeweld in België en dat veroorzaakte een ravage in Leglise en dat is in Belgisch Limburg, dit alles door de passage van een tornado met een kracht van F3.
Op 20 september 1954 werd in zowel Ruinerwold als Groningen een windhoos waargenomen.
In 1952 op 20 september op het inmiddels opgeheven KNMI-station Witteveen lichte vorst met -0,3°C. In Vlissingen viel sneeuw voor de tweede dag op rij.
Op 20 september 1935 viel er in Putten 26 millimeter en in Scheveningen 22 millimeter aan neerslag.
Op 20 september 1926 noteerde Sittard met 33,6°C nog een tropische dag en de hoogste temperatuur van het jaar. Nooit eerder werd zo laat in het jaar de hoogste temperatuur van het jaar gemeten. Het KNMI-station De Bilt had toen een maximum van 28,6°C en na homogenisatie herleid sinds 2016 tot 27°C. Het KNMI-station Eelde had toen 26,6°C en dat werd door de homogenisatie sinds 2016 herleid tot 26,2°C.
Onderstaande foto maakte Gerard Kiewiet uit Zuidhorn op 20 september 2012 van een dubbele regenboog in de stad Groningen.
MIST
Op onderstaande foto spinnenwebben in het gras, die kun je nu weer vaak zien in de herfst. Maar veel hinderlijker is de mist op grotere hoogte en dan bedoelen we de verkeershinderlijke mist. Op 19 september 2014 voor Borculo al weer het zevende etmaal van september 2014 met mist. Daarmee stond september 2014 toen al op de tweede plaats met het hoogste aantal mistdagen voor september, alleen september 1997 telde nog meer etmalen met mist en wel tien etmalen over de hele maand.
September hoort al bij het naseizoen en dat merken we ook in de nachtelijke uren, de kans op mist wordt weer groter. We spreken pas van mist wanneer het zicht tot beneden 1000 meter wordt beperkt en de vochtigheid hoger ligt dan 80%. Valt er een zware regen- of sneeuwbui met een zicht minder dan 1000 meter dan is dat natuurlijk geen mist. Dichte mist is het bij 50 tot 200 meter zicht en zeer dichte mist bij minder dan 50 meter. De grens mist/nevel ligt bij 1000 meter zicht. Nevel begint bij 1000 meter en eindigt bij minder dan 10.000 meter, in de luchtvaart al bij 5000 meter. Verder hebben we dan nog heiigheid, die doet zich ook voor tussen 1000 meter en 10.000 meter, maar dan moet de relatieve vochtigheid minder dan 80% zijn. Deze laatste waarde hoeft niet strikt te worden toegepast omdat de verontreinigde deeltjes die heiigheid veroorzaken vaak hygroscopisch zijn, dat wil zeggen ze trekken vocht aan. Daarom is de kleur van de zichtbeperkende veroorzaker ook nog van belang, heiigheid is bruinig en nevel grijs. De reguliere waarnemingen van de KNMI-stations kennen een periodieke meting van om de 10 minuten, de laatste 5 minuten van die 10 minuten wegen zwaarder dan de eerste 5 minuten van deze periode.
Voor wat betreft de relatieve vochtigheid, bij nevel waarbij de vochtigheid rond 80% schommelt, zal pas op heiigheid overgegaan worden als het beneden een marge van 3% onder de 80% daalt, dus onder de 77%. Gaat de relatieve vochtigheid weer omhoog dan zal pas bij 83% of meer weer op nevel over worden gegaan.
Hieronder een automaat die het zicht meet op Schiphol, dit wordt een transmissometer genoemd.
