OKTOBER WARMER DAN SEPTEMBER, OOK DAT KAN NOG!
| DINSDAG 3 OKTOBER 2023 KNMI-STATIONS – laagste temp. nacht: 13,9°C Hupsel tot 18,8°C Maastricht – laagste temp. etmaal: 9,8°C Eelde tot 14,9°C Vlissingen – aan de grond: 9,2°C Eelde en 10,1°C Deelen – hoogste temp. etmaal: 22,4°C Westdorpe tot 18,9°C Terschelling – hoogste temp. overdag: 19,8°C Arcen tot 16,7°C Den Helder – neerslag: nacht 9,1 mm Terschelling, overdag 5,1 mm Cabauw – neerslag etmaal: 5,4 mm Heino en 5,1 mm Cabauw – zon: 5,8 uur Westdorpe tot 0,9 uur Arcen – hoogste windstoot 81 km/uur Vlieland – hoogste windkracht 8 stormachtig Vlissingen WEERSTATION-BORCULO |
EEN JAAR GELEDEN 3 OKTOBER 2022 KNMI-STATIONS – laagste temperatuur: 3,2°C Deelen tot 13,8°C Wijk aan Zee – hoogste temperatuur: 18,6°C Vlissingen tot 16,5°C Lauwersoog – geen neerslag – zon: 9,3 uur Lauwersoog tot 0,5 uur Cabauw – hoogste windstoot 35 km/uur Lauwersoog WEERSTATION-BORCULO |
DATUMRECORDS 3 OKTOBER BORCULO
maximum-temperatuur: 24,5°C in 2011 tot 6,3°C in 1998
minimum-temperatuur: 3°C in 1996 tot 14,4°C in 2010
natste dag: 30 mm in 1994
zonnigste dag: 9,9 uur in 2013
DATUMRECORDS 3 OKTOBER KNMI-STATIONS
maximum-temperatuur: 27,4°C Eelde in 1908 tot 5,8°C Twente in 1998
minimum-temperatuur: -1,4°C Maastricht in 1936 tot 18°C Maastricht in 1985
natste dag: 48,6 mm Nieuw Beerta in 1993
BIJZONDERHEDEN (DINSDAG) 3 OKTOBER
De temperaturen liggen nu in de eerste dagen van oktober hoger dan vorig jaar begin oktober. Landelijk de hoogste temperatuur vorig jaar over de eerste drie oktober-etmalen was 19,3°C op 1 oktober op het KNMI-station Maastricht. Daar zijn we nu in de eerste drie oktober-etmalen op alle drie etmalen al bovenuit gekomen.
Je zult er niet gelijk aan denken, maar oktober kan soms zelfs warmer uitpakken dan september! In 2010 op 3 oktober op het KNMI-station Ell met 23,9°C de hoogste temperatuur van oktober 2010. In Borculo werd het die dag 23,7°C en dat was de hoogste temperatuur sinds 22 augustus daarvoor. Dat betekende ook dat de hoogste temperatuur van oktober 2010 toen al hoger was dan de hoogste temperatuur van september 2010 in Borculo. Sinds 1981 was het in Borculo toen vijf keer voorgekomen dat oktober een hogere temperatuur afleverde dan de septembermaand, de laatste keer voor 2010 was in 2001. Andere jaren waarin oktober een hoger maximum afleverde dan september waren: oktober 1983 met 25°C tegen september 1983 met 23,5°C, oktober 1986 met 20°C tegen september 1986 met 19°C, oktober 1990 met 20,5°C tegen september 1990 met 19°C, oktober 2001 met 22,3°C tegen september 2001 met 21,3°C. In 2017 voor september en oktober gelijk met in beide maanden 23,7°C als maximum.
Het etmaal van dinsdag 3 oktober had thermisch een vreemd verloop met de hoogste temperaturen in de nachtelijke uren tot in het begin van dinsdagochtend. Zo werd in Borculo de hoogste temperatuur van 19,7°C bereikt rond half acht dinsdagochtend. De hoogste temperatuur van het etmaal van de KNMI-stations van 22,4°C op het KNMI-station Westdorpe werd ook bereikt in de nachtelijke uren, overdag ruim onder de 20°C.
Onderstaande foto maakte Mark Wolvenne, donkere wolken boven de Gelderse IJssel bij Deventer. Dinsdag bleef het dan ook niet droog.
Het neerslagtotaal voor dit jaar staat in Borculo t/m dinsdag 3 oktober op 771 millimeter. In 2021 op 3 oktober passeerde Borculo de grens van 650 millimeter neerslag in 2021, daar zijn we nu in 2023 al lang overheen. Dit jaar passeerde Borculo de 650 millimeter aan neerslag al op 3 augustus. In 2022 t/m 3 oktober nog lang geen 650 millimeter aan neerslag met 510 millimeter. De uiterste data voor de eerste 650 millimeter neerslag loopt voor Borculo uiteen van 30 juni in 2007 tot 12 december in 1989. In 2020 bereikte Borculo de 650 millimeter op 1 december, in 2019 op 18 november en in 2018 werd de 650 millimeter niet eens bereikt. In 2018 viel in Borculo over het hele jaar 642 millimeter.
Het aantal uren zon voor dit jaar staat in Borculo t/m dinsdag 3 oktober op 1600 uur, daarmee staat 2023 voor Borculo op een vijfde plaats in de lijst van meest zonnige jaren. In 2018 op 3 oktober met 5,9 uur zon in Borculo passeerde de teller voor 2018 de 1725 uur zon. Daarmee was 2018 toen nog t/m 3 oktober het op één na zonnigste jaar, het jaar 2003 was nog net wat zonniger met op 29 september 1725 uur zon. Dat is inmiddels allemaal achterhaald door 2022 met 1834 uur zon t/m 3 oktober en daarmee toen het zonnigste jaar t/m 3 oktober. Over het hele jaar werd 2022 ook het zonnigste jaar voor Borculo met 2131 uur zon. Het jaar 2018 kwam totaal tot 2026 uur zon gevolgd door 2003 met 2022 uur zon.
In 2019 in Borculo t/m 3 oktober 1569 uur zon, in 2020 stond de zonurenteller t/m 3 oktober op 1613 uur en in 2021 op 1297 uur.
Voor het verdere laatste nieuws klik op: KNMI WEER WEERPLAZA
Onderstaande foto maakte Leen de Koning uit Nieuwerkerk a/d IJssel, Moeder Natuur met een groen aanblik en dat zal spoedig wel verkleuren met het vorderen van de herfst.
– In 2021 verliep het etmaal van 3 oktober nat! De meeste neerslag gerekend vanaf middernacht op het KNMI-station Herwijnen met 29,3 millimeter. In Breda viel vanaf later op 2 oktober 2021 t/m 3 oktober 41 millimeter. De hoogste neerslagcijfers voor het oosten van het land vanaf middernacht waren: Zelhem 19,2 millimeter, Winterswijk 18,4 millimeter, Enschede en Doetinchem 17,8 millimeter, Borculo 16 millimeter en het Ruurlosebroek 12 millimeter.
– In 2016 stond de neerslagteller voor oktober in Castricum op 3 oktober om 8 uur in de ochtend al op 72 millimeter.
– In 2013 in de nacht naar 3 oktober op het KNMI-station Heino bijna grondvorst, de laagste temperatuur met 2,4°C en aan de grond daar 0,2°C. Het KNMI-station Vlissingen bleef met de laagste temperatuur ruim boven de 10°C met 11,9°C.
– In 1936 op 3 oktober op het opgeheven KNMI-station Winterswijk -2,9°C als laagste temperatuur. Op het KNMI-station De Bilt in die nacht -0,5°C als minimum-temperatuur en dat is voor De Bilt de laagste temperatuur voor 3 oktober sinds 1901. Door de homogenisatie van data door het KNMI is deze -0,5°C sinds 2016 herleid tot -1,2°C. Ook in de nacht van 3 oktober 1902 op het opgeheven KNMI-station Winterswijk lichte vorst met -0,2°C.
Op onderstaande foto ziet U herfsttijloos, een bolgewas dat in de herfst bloeit. Foto is gemaakt door Peter de Vries.
WARMTE IN OKTOBER
Oktober de wijnmaand kan ons nog heel fraai weer bezorgen, zelfs warme dagen van 20°C en hoger zijn nog heel goed mogelijk. Een recent voorbeeld hiervan was 2011. In 2011 op 3 oktober kwam er een einde aan één van de mooiste nazomers van de afgelopen decennia. Zelden was het zo laat in de tijd zó lang zó warm. Tot de warmste KNMI-stations behoorde ook Westdorpe en daar werd op zes opeenvolgende dagen, van 28 september t/m 3 oktober, de grens van 25°C overschreden. Opvallend was ook het dagelijkse aantal uren zonneschijn.
Over de eerste drie etmalen had oktober 2011 in Borculo geen druppel neerslag en een gemiddeld maximum van 24,9°C tegen in 2012 slechts 16,5°C en in 2013 een gemiddeld maximum van 16,8°C. In 2014 over de eerste drie oktober-etmalen wel weer hoger met een gemiddeld maximum van 20,5°C, in 2015 18,1°C, in 2016 17,1°C, in 2017 18,1°C, in 2018 15,6°C, in 2019 16,0°C, in 2020 17,3°C, in 2021 17,9°C, in 2022 18,3°C en nu in 2023 18,0°C.
In 2011 lag de temperatuur over de eerste drie etmalen van oktober in Borculo 26 uur boven de 18°C. In oktober 2012 is over de eerste drie etmalen de temperatuur op 1 oktober net ruim een uur boven de 18°C geweest, de andere dagen werd de 18°C niet gehaald. In oktober 2013 werd over de eerste drie etmalen de 18°C in Borculo alleen op 3 oktober net gehaald. In 2014 over de eerste drie oktober-etmalen 19 uur boven de 18°C, in 2015 vier uur, in 2016 een uur op 3 oktober en in oktober 2017 op 1- en 2 oktober totaal amper een uur. In 2018 over de eerste drie oktober-etmalen niet boven de 18°C, in 2019 alleen op de eerste oktoberdag nog net 10 minuten, in oktober 2020 nog net 5 minuten op 2 oktober, in oktober 2021 drie uur boven de 18°C, in oktober 2022 één uur boven de 18°C en nu in oktober 2023 inmiddels al 30 uur.
Onderstaande foto’s zijn van de maandwisseling van september-oktober 2011! Linksonder aan het Henschotermeer in de provincie Utrecht en rechtsonder op een terras in Amersfoort bij temperaturen van rond 25°C.
KIL IN OKTOBER
We hebben het over warme dagen, maar vergeet niet dat oktober ook snel kan omslaan de andere kant op! Op 3 oktober 2008 de op één na koudste 3e oktober voor Borculo sinds 1981 met een maximum van slechts 12,1°C. Alleen op 3 oktober 1998 was het nog kouder in Borculo met een maximum van 6,3°C. In 1998 vanaf 2 oktober vier dagen op rij met maxima van ruim onder de 10°C. Op 3 oktober 1908 werd in Groningen een temperatuur van 27,8ºC geregistreerd, tussen 20 en 25 oktober 1908 vroor het in het noordoosten iedere nacht. De jeugd bond toen de schaatsen al onder en moesten scholen worden gesloten omdat men niet tijdig genoeg brandstof had ingeslagen.
In 1998 op 3 oktober op het KNMI-station De Bilt een hoogste temperatuur van slechts 6,1°C, daarmee was het nooit eerder zo vroeg zo koud geweest overdag. Het KNMI-station Twente kwam die dag niet hoger dan 5,8°C.
In 2015 een zeer kille periode van 12 t/m 18 oktober, zeg maar rustig koud oktober weer met ook nog een stevige noordoostenwind. Overdag temperaturen onder de 10°C en op 14 oktober zelfs onder de 5°C! De gemiddelde maximum-temperatuur in deze periode lag in Borculo op 7,5°C.
EEN DUIK IN HET VERLEDEN
De neerslagteller voor oktober in Castricum stond op 3 oktober 2016 om 8 uur in de ochtend al op 72 millimeter.
In de nacht naar 3 oktober 2013 op het KNMI-station Heino bijna grondvorst, de laagste temperatuur met 2,4°C en aan de grond daar 0,2°C. Het KNMI-station Vlissingen bleef met de laagste temperatuur ruim boven de 10°C met 11,9°C.
In 2005 in de nacht naar 3 oktober op het KNMI-station Deelen met 2,2°C de laagste temperatuur van oktober 2005.
In 1985 in de nacht naar 3 oktober op het KNMI-station Maastricht een hoog minimum-temperatuur van 18,0°C, dat is ook voor oktober nog steeds de hoogste minimum-temperatuur. Het KNMI-station De Bilt had toen de warmste oktobernacht van de eeuw met een minimum van 15,8°C.
Op 3 oktober 1981 in de ochtend een 24-uursaftapping van 22 millimeter in Den Burg.
Op 3 oktober 1951 begon er een uitzonderlijke periode van 15 dagen zonnig weer waarbij de zon elke dag gemiddeld 8,7 uur scheen. Nog nooit was er een periode in oktober zo zonnig geweest.
In 1950 op 3 oktober een neerslag-aftapping op de vroege ochtend over 24 uur in Frederiksoord Ramspol van 20 millimeter, in Vollenhove 25 millimeter en in Nieuw Buinen 28 millimeter.
Op 3 oktober 1948 op het inmiddels opgeheven KNMI-station Buchten 23°C.
Op 3 oktober 1941 werd het 20,1°C op het KNMI-station De Bilt. Door de homogenisatie van data door het KNMI is deze temperatuur aangepast tot 19,2°C.
Onderstaande foto maakte Ans Prinsen uit Meddo bij Winterswijk van de maïsoogst daar op 3 oktober 2014 prachtig weer om te oogsten en de opbrengst was perfect! Zo kwam Borculo met acht uur zon tot een maximum-temperatuur van 22,5°C. Landelijk liepen de maximum-temperaturen uiteen van 23,2°C op de KNMI-stations Eindhoven en Ell tot 18,5°C op het KNMI-station Terschelling.
ZWAARTEKRACHT
De zwaartekracht is een bijzonder natuurverschijnsel, wist U dat de zwaartekracht verantwoordelijk is voor de dagelijkse getijden van het zeeniveau. De aantrekkingskracht van de maan en in mindere mate ook die van de zon zijn verantwoordelijk voor eb en vloed. Op onderstaande foto ziet U het hoogteverschil tussen eb en vloed op het eiland Guernsey.
In 2011 kwam er nog nieuws vanuit de ruimte m.b.t. de zwaartekracht. De op 17 maart 2011 gelanceerde Gravity field and steady-state Ocean Circulation Explorer, kortweg GOCE, was begonnen met metingen. En dan hebben we het over metingen betreffende het zwaartekrachtveld van de aarde. Men wil dit zo volledig mogelijk in kaart proberen te brengen. Het is bekend dat de zwaartekracht op aarde niet overal gelijk is en daarmee bedoelen we dat de kracht waarmee de aarde aan een voorwerp trekt niet overal gelijk is. Dit lijkt misschien voor velen een onbekend begrip, maar zonder de zwaartekracht zou een voorwerp op aarde niet naar beneden vallen. Zo is de zwaartekracht op de maan vele malen lager dan op aarde. Door deze metingen hoopt men meer te weten te komen over hoogteverschillen op aarde, oceaanstromingen, veranderingen in de poolkappen en de waterspiegel en tektonische bewegingen in de aardkorst. Dit laatste met name richting aardbevingen.
De zwaartekracht is een zeer belangrijk natuurkundig verschijnsel, zonder de zwaartekracht zouden satellieten niet in een baan om de aarde blijven. Zonder de zwaartekracht blijft de aarde ook niet in een baan om de zon.
De NASA doet ook onderzoek om te bepalen hoeveel de maan vervormd raakt door de zwaartekracht van de aarde. Door de gravitatie-krachten tussen de aarde en de maan, raken beide hemellichamen een beetje vervormd. Dit effect is vooral bij de aarde zichtbaar en wel in de vorm van de getijden van eb en vloed. Dat komt doordat water gemakkelijk kneedbaar is. Over het omgekeerde effect, van de aarde op de maan, is veel minder bekend, doordat het veel minder zichtbaar is. Op de maan zijn geen vluchtige stoffen aanwezig om te zichtbaar te maken. Wel heeft men gegevens gecombineerd van de maansondes LRO en GRAIL om de getijden op de maan te bepalen. Deze blijken zo’n 51 centimeter te bedragen. Dat lijkt niet veel, maar bedenk wel dat het geen water is wat meebeweegt met de aarde, maar solide rotsmassa’s!