ROND DEZE TIJD IN VEEL JAREN AL DE EERSTE (GROND)VORST, OOK NU IN 2023!
| MAANDAG 16 OKTOBER 2023 KNMI-STATIONS – laagste temp. nacht: 0,8°C Ell tot 9°C Lauwersoog – laagste temp. etmaal: 0,8°C Ell tot 9,6°C Vlisingen – aan de grond: -1,5°C Ell en -0,5°C Twente (avond) – hoogste temp.: 14,5°C Vlieland tot 11,5°C Maastricht – neerslag: nacht 6,8 mm Den Helder en 0,8 mm Nieuw Beerta – neerslag etmaal: 6,1 mm Den Helder en 2,1 mm Voorschoten – zon: 7,9 uur Ell tot 3,2 uur Voorschoten – hoogste windstoot 56 km/uur Lauwersoog – hoogste windkracht 6 krachtig Vlieland WEERSTATION-BORCULO |
EEN JAAR GELEDEN 16 OKTOBER 2022 KNMI-STATIONS – laagste temperatuur: 11,4°C Ell tot 13,9°C Vlieland – hoogste temperatuur: 19,4°C Eindhoven tot 15,7°C Terschelling – neerslag: nacht 3,8 mm Den Helder, overdag 0,8 mm Stavoren – zon: 8,2 uur Lauwersoog tot 4,4 uur Vlissingen – hoogste windstoot 70 km/uur IJmuiden WEERSTATION-BORCULO |
DATUMRECORDS 16 OKTOBER BORCULO
maximum-temperatuur: 24,8°C in 2018 tot 6,5°C in 1992
minimum-temperatuur: -0,1°C in 2011 tot 13,2°C in 2017
natste dag: 10,6 mm in 2015
zonnigste dag: 10,4 uur in 2011
DATUMRECORDS 16 OKTOBER KNMI-STATIONS
maximum-temperatuur: 25,8°C Gilze-Rijen in 2018 tot 6,2°C De Bilt in 1943
minimum-temperatuur: -3,7°C Eelde in 1928 tot 15,8°C Wijk aan Zee in 2017
natste dag: 35,9 mm De Bilt in 1918
BIJZONDERHEDEN (MAANDAG) 16 OKTOBER
Het is gelukt, de eerste grondvorst van het naseizoen van 2023 werd zondagavond 15 oktober bereikt op het KNMI-station Deelen met -0,2°C. Later op de avond bereikte ook het KNMI-station Ell grondvorst met -0,8°C. De KNMI-stations Woensdrecht en Gilze-Rijen bleven net boven het vriespunt aan de grond met respectievelijk 0,2°C en 0,3°C. Op waarnemingshoogte daalde de temperatuur zondagavond 15 oktober tot landelijk de laagste temperatuur van 1,7°C op het KNMI-station Deelen.
Na middernacht werd landelijk de laagste temperatuur bereikt op het KNMI-station Ell met 0,8°C. Aan de grond werd ook de laagste temperatuur na middernacht bereikt op het KNMI-station Ell met -1,5°C.
Vorig jaar de eerste grondvorst van het naseizoen op 21 september op het KNMI-station Eelde met -1,8°C.
Onderstaande foto maakte Peter de Vries, deze dagen met de talrijke buien ook regelmatig regenbogen. De Volksweerkunde kent ook zijn weerspreuken over de regenboog:
“Een regenboog op de vroege morgen, baart de boer veel zorgen. Maar een regenboog laat, hoe blijder de boer te rusten gaat”!
In de afgelopen jaren hadden we rond deze tijd al regelmatig de eerste (grond)vorst gehad.
In 2021 in de nacht naar 16 oktober landelijk de eerste vorst op waarnemingshoogte van het naseizoen. De KNMI-stations Ell en Twente hadden lichte vorst met respectievelijk -0,6°C en -0,5°C. De primeur was voor het KNMI-station Twente met in de nacht al vorst rond 5:15 uur en voor het KNMI-station Ell pas tegen 8 uur in de ochtend. De -0,6°C op het KNMI-station Ell werd de laagste temperatuur van oktober 2021. Het KNMI-station Hupsel had 1,2°C als laagste temperatuur.
Aan de grond kwam het op uitgebreide schaal tot grondvorst in het oosten en zuidoosten van het land met de laagste temperatuur op het KNMI-station Hupsel met -2,5°C. Het KNMI-station Twente had -2,3°C aan de grond en het KNMI-station Ell -1,9°C. De meest verre KNMI-stations naar het westen toe met grondvorst waren Heino, Deelen en Gilze-Rijen met respectievelijk -0,1°C , -0,6°C en -0,2°C.
In 2020 landelijk de eerste lichte vorst op 17 oktober op het KNMI-station Twente met -0,7°C. De nacht daarvoor op 16 oktober 2020 op het KNMI-station Eelde als enige van de KNMI-stations grondvorst met -2,0°C, daarna volgde het KNMI-station Hoek van Holland met 0,6°C. Maar de eerste grondvorst in 2020 was al op 20 september op het KNMI-station Twente met -1,3°C.
Enkele andere data met vorst zijn in 2019 op 29 oktober met -0,5°C op KNMI-station Twente, in 2018 op 29 september met -0,8°C op het KNMI-station Twente en in 2017 op 6 november met -1,1°C op het KNMI-station Eindhoven.
In 2011 in de nacht naar 16 oktober lichte vorst op de KNMI-stations Ell en Woensdrecht met respectievelijk -0,3°C en -0,6°C. De oostelijke KNMI-stations Hupsel en Twente hadden geen vorst in de weerhut. Het KNMI-station Hupsel had wel grondvorst met -1,1°C. Het KNMI-station Twente had voor de tweede nacht op rij geen vorst in de weerhut en ook niet aan de grond.
In Borculo daalde de temperatuur in de nacht naar 16 oktober 2011 tot -0,1°C in de weerhut en aan de grond tot -3°C. Voor Borculo was dit de eerste lichte vorst van het naseizoen van 2011. De meest vroege datum met de eerste lichte vorst is voor Borculo 8 oktober 1994 en de meest late datum 17 december 2000.
In 2009 in de nacht naar 16 oktober lichte vorst op het KNMI-station Twente met -0,7°C en grondvorst op de KNMI-stations Arcen, Deelen, Eelde, Hupsel en Twente. Aan de grond was het KNMI-station Twente ook de koudste met -4°C gevolgd door het KNMI-station Hupsel met -3°C. Het KNMI-station Twente was daarmee voor de vierde nacht op rij het koudste station van Nederland. In Borculo in de nacht naar 16 oktober 2009 geen vorst in de weerhut, het minimum was 1,9°C. Aan de grond ook in Borculo nog grondvorst met -2°C.
Je kunt het haast niet voorstellen maar in oktober 2003 leek het wel compleet winter in ons land. Eelde rapporteerde vanaf 16 oktober zowaar 14 vorstdagen op rij. In een reeks vanaf 1908 was dit niet eerder voorgekomen. In de nacht van 23 op 24 oktober 2003 werd op Twente met -8,5ºC zelfs een landelijk kouderecord voor de maand oktober geregistreerd. Overdag kwam het op de 24ste tot sneeuw. In vooral het midden van het land was het een compleet witte wereld.
Op 16 oktober 1997 op het KNMI-station Eelde met -2,3°C landelijk de eerste vorstdag van het seizoen. Op 16 oktober 1999 op het KNMI-station Twente met -0,8°C landelijk de eerste vorst van het seizoen.
Op 16 oktober 1999 landelijk de eerste vorstdag op het KNMI-station Twente met -0,8°C en dat was ook de laagste temperatuur van oktober 1999.
Voor het verdere laatste nieuws klik op: KNMI WEER WEERPLAZA
Onderstaande foto maakte Peter de Vries op Schiphol, veel waterverplaatsing tijdens de start met buien/regen.
– In 2022 in de nachtelijke uren 3,8 millimeter aan neerslag op het KNMI-station Den Helder en overdag 0,8 millimeter op het KNMI-station Stavoren. Maar de neerslag was veelal buiig van aard en daarmee lokaal in de kustprovincies ook verschillen, zo viel in Bergen in Noord-Holland 10 millimeter. Daarentegen verder landinwaarts en dat met name in de oostelijke delen van het land veel droger, Borculo hield het zelfs helemaal droog.
– In 2018 ging het KNMI-station Ell van het maximum van 25,4°C op 15 oktober naar landelijk de laagste temperatuur in de nacht naar 16 oktober van 6,2°C, een verschil van 19,2°C.
– In 2017 had Nederland op 16 oktober de hoogste temperatuur van oktober en de herfst van 2017 met 25,5°C op de KNMI-stations Eindhoven en Maastricht. Het KNMI-station De Bilt bereikte toen met 24,4°C zelfs een nieuw decade-record.
Heel ander weer toen in Ierland met een zware storm met windstoten tot 190 kilometer per uur.
– In 2013 in het noorden van Europa in de nacht naar 16 oktober de eerste strenge vorst van het seizoen. Het Zweedse Ljusnedal i Härdalen had een laagste temperatuur van -11,2°C en in Finland werd het in Inari-Saariselkä -11,0ºC.
– In 2009 op 16 oktober een zeer onstuimige dag met aan de kust net geen storm. Verder windstoten tot bijna 100 kilometer per uur op de Wadden, in het oosten op de KNMI-stations Hupsel en Twente ook nog windstoten van 76 kilometer per uur. In Borculo een hoogste windstoot van 53 km/uur.
Onderstaande foto maakte Frans Sijmons uit Klausheide.
HOGE TEMPERATUREN IN OKTOBER
In 2017 op de KNMI-stations Eindhoven en Maastricht 25,5°C en daarmee de hoogste temperatuur van de herfst van 2017. Het KNMI-station Maastricht kwam ook op 16 oktober 2016 tot de hoogste temperatuur van de maand oktober met 20,8°C, een groot verschil met 2017 en 2018 op 16 oktober.
In 2017 op 16 oktober sneuvelde ook het landelijk datumrecord voor 16 oktober met de 25,5°C op de KNMI-stations Eindhoven en Maastricht. Het oude record stond ook op naam van het KNMI-station Maastricht met in 1949 op 16 oktober 24,2°C. Dat record sneuvelde al weer op 16 oktober 2018, landelijk de hoogste temperatuur op 16 oktober 2018 van 25,8°C op het KNMI-station Gilze-Rijen was goed voor een nieuw landelijk datumrecord. Met andere worden, het was in Nederland op 16 oktober nog nooit zo warm als in 2018 sinds 1901.
In 2017 op 16 oktober was het de derde keer ooit dat het na 15 oktober zomers warm is geweest ergens in Nederland, in 2018 voor de vierde keer. De laatste keer dat het in ons land zomers warm was geweest voor 2017 was op 27 oktober en wel in 1937 met 26,2°C op het KNMI-station Maastricht!
Het KNMI-station De Bilt kwam in 2017 op 16 oktober met 24,4°C tot een nieuw datumrecord en decaderecord! Het oude datumrecord voor 16 oktober op het KNMI-station De Bilt was 21,2°C van 16 oktober 1949. Het oude decade-record was 23,6°C van de tweede oktober-decade van 1990. Verder was het zo ver in het jaar nog nooit zo warm geweest op het KNMI-station De Bilt! Dat record kwam in 2018 wel onder druk te staan, maar hield net stand. Want het KNMI-station De Bilt kwam tot 24,3°C op 16 oktober 2018.
De KNMI-stations Hupsel en Twente hadden beide met 25,2°C ook een nieuw datumrecord. Bijzonder om te vermelden is nog wel dat het KNMI-station Ell na vijf zomerse dagen op rij op 16 oktober niet de zomerse grens van 25°C haalde. Ell bleef steken op slechts 23,6°C.
Voor Borculo in 2017 op 16 oktober met 23,9°C een nieuw datumrecord, het oude record voor 16 oktober had maar een jaar stand gehouden. Want in 2016 op 16 oktober werd het in Borculo 19°C, dat record werd in 2017 op 16 oktober verpulverd. In 2018 op 16 oktober sneuvelde voor het derde jaar op rij het datumrecord voor 16 oktober in Borculo. Borculo kwam op 16 oktober 2018 met 24,8°C tot de zevende datumrecord op rij!
Voor het jaar 2016 stond het record voor 16 oktober in Borculo op 18,4°C van 16 oktober 2000. Het decaderecord voor de tweede decade van oktober sneuvelde in 2017 ook in Borculo, dat was 19 oktober 2014 met 23,2°C. Ook op 16 oktober 2018 voor het tweede jaar op rij sneuvelde het decaderecord in Borculo.
Onderstaande foto maakte Peter de Vries uit Kudelstaart, zwanen die genoten van het mooie weer op 16 oktober 2018.
ZONUREN
Naast de temperatuur deed de zon in 2018 rond deze tijd ook goede zaken. Oktober 2018 stond in Borculo t/m 16 oktober op 117 uur zon tegen slechts 36 uur zon in 2019 over dezelfde periode, in 2017 over dezelfde periode 60 uur zon. Normaal voor de hele maand is voor Borculo 112 uur zon. In oktober 2020 t/m 16 oktober in Borculo 32 uur zon, in oktober 2021 over dezelfde periode 70 uur zon, in oktober 2022 over dezelfde periode 98 uur zon en nu in oktober 2023 inmiddels 53 uur zon.
De herfst van 2018 stond t/m 16 oktober in Borculo op 311 uur zon tegen 185 uur zon in 2019 over dezelfde periode, in 2017 was dat 192 uur zon. In de herfst van 2020 t/m 16 oktober in Borculo 221 uur zon, over dezelfde periode in de herfst van 2021 247 uur zon, in de herfst van 2022 over dezelfde periode 267 uur zon en nu in de herfst van 2023 inmiddels 277 uur zon.
De zonnigste herfstperiode voor Borculo is die van 2005 met 479 uur zon in Borculo. Halverwege oktober telde de herfst van 2005 in Borculo al 327 uur zon. Landelijk staat de herfst van 2005 op een vierde plaats in de top 10 van zonnigste herfstseizoenen. In de herfstperiode van 2011 t/m 16 oktober in Borculo 221 uur zon, in 2012 over dezelfde periode 194 uur zon, in 2013 171 uur zon, in 2014 185 uur, in 2015 202 uur en in 2016 270 uur zon.
EEN DUIK IN HET VERLEDEN
Onderstaande foto maakte Frans Sijmons uit Klausheide rond 16 oktober 2016, op de foto de Amerikaanse eik en die was wat in de war. Normaal prachtig van kleur, maar toen nog groene en bruine bladeren.
In 2006 op 16 oktober met 2,4°C op het KNMI-station Heino de laagste temperatuur van oktober 2006.
In de avond van 16 oktober 2002 kwam het in Zuid-Limburg tot noodweer. In Aalbeek en Nuth kwam het nog tot een windhoos.
In 1973 viel in de periode 16- t/m 20 oktober op het KNMI-station De Bilt 70 millimeter aan neerslag met op 17-18 oktober de eerste natte sneeuw van het naseizoen.
In de nacht naar 16 oktober 1967 viel er in Midden Beemster 26 millimeter.
Op 16 oktober 1964 om 8 uur kon Hoorn 50 millimeter neerslag aftappen.
Op 16 oktober 1949 werd het nog 23°C op het inmiddels opgeheven KNMI-station Winterswijk.
Op 16 oktober 1948 viel er in Den Burg 26 millimeter en op Vlieland 24 millimeter aan neerslag.
Op 16 oktober 1929 een minimum-temperatuur op het inmiddels opgeheven KNMI-station Gemert van 1,7°C. Dit is voor Nederland altijd nog de hoogste minimum-temperatuur voor een oktobermaand.
In de ochtend van 16 oktober 1905 kon Amersfoort om 8 uur 38 millimeter aftappen.
Onderstaande foto maakte Mariska Dute van Piesendorf nabij Kaprun in Oostenrijk op 16 oktober 2017, daar was het prachtig weer met strakblauwe lucht.
CONTRAILS EN BLAUWE ZON
Vliegtuigstrepen worden ook wel contrails genoemd en dat is een afgeleide van condens en trails, condens voor waterdamp die condenseert en trails dat spoorvorming betekent. Maar over het ontstaan van contrails bestaan nog wel misverstanden.
Door de uitstoot van uitlaatgassen komen er veel chemische stoffen en roetdeeltjes in de atmosfeer en deze werken als condensatiekernen. Hierdoor slaat het aanwezige vocht en ijskristallen in de hogere luchtlagen neer op de condensatiekernen en dat resulteert in de contrails. Verder zit er in de uitlaatgassen ook wel wat vocht dat condenseert. In de media wordt ten onrechte vaak beweerd dat de contrails ontstaan uit het condenseren van het aanwezige vocht in de uitlaatgassen, dit is maar ten dele waar.
Hieronder een foto van contrails.
Met de vorming van contrails verkrijgt men ook vaak een verstrooiing van het zonlicht met als gevolg fraaie kleurpatronen. In hakende hierop is het misschien wel grappig om te weten wat “blauwe zon” betekent. Dit verschijnsel is soms waar te nemen, maar hoe?
Soms kan het gebeuren dat zeer grote hoeveelheden Saharastof in de atmosfeer terecht komen. Dit was o.a. op 13 oktober 2001 in Nederland het geval en dan kan het verschijnsel van de blauwe zon te zien zijn. Door verstrooiing van het zonlicht in de stoflaag worden geel-rode delen van het zonnespectrum meer verstrooid en daardoor wordt het blauwe licht beter doorgelaten. Hierdoor krijgt de zon een wat merkwaardige metaal blauwe glans en dit is vergelijkbaar met het flitslicht van een fototoestel. Tijdens zonsondergang zijn dan geel-groene kleuren te zien.