VORIG JAAR 20 NOVEMBER OP UITGEBREIDE SCHAAL MATIGE VORST, AAN DE GROND LOKAAL STRENGE VORST!
VORIG JAAR 20 NOVEMBER SCHAATSEN OP NATUURIJS IN WINTERSWIJK!
| MAANDAG 20 NOVEMBER 2023 KNMI-STATIONS – laagste temp. nacht: 9,3°C Woensdrecht tot 11,4°C Hoek van Holland, Voorschoten – laagste temp. etmaal: 2,9°C Gilze-Rijen tot 10,2°C Vlieland – aan de grond: 0,7°C Eindhoven en 0,9°C Gilze-Rijen – hoogste temp. etmaal: 12,8°C Hoek van Holland, Rotterdam, Voorschoten tot 10,6°C Lauwersoog – hoogste temp. overdag: 12,7°C Hoek van Holland, Vlieland tot 10,5°C Maastricht – neerslag: nacht 31,6 mm Eelde, overdag 3,8 mm Maastricht – neerslag etmaal: 11,6 mm Nieuw Beerta en 10,9 mm Eelde – zon: 5,4 uur Cabauw tot zonloos Lauwersoog, Nieuw Beerta, Marknesse, Heino, Twente, Hupsel, Ell – hoogste windstoot 63 km/uur IJmuiden – hoogste windkracht 7 hard IJmuiden WEERSTATION-BORCULO |
EEN JAAR GELEDEN 20 NOVEMBER 2022 KNMI-STATIONS – minimum 7 uur: -8,3°C Twente tot 2,6°C Vlissingen – minimum-ochtend: -8,8°C Twente en -8,5°C Deelen – a/d grond: -11°C Twente en -10,3°C Hupsel – hoogste temperatuur: 10,7°C Vlissingen tot 2,1°C Deelen – temperatuur 19 uur: 10,1°C Vlissingen tot 0,2°C Marknesse – neerslag: nacht droog, overdag 11,3 mm Voorschoten – zon: 4,4 uur Twente tot zonloos o.a. Zuid-Holland – hoogste windstoot 69 km/uur Vlissingen WEERSTATION-BORCULO |
DATUMRECORDS 20 NOVEMBER BORCULO
maximum-temperatuur: 15,8°C in 2009 tot -2°C in 1985
minimum-temperatuur: -7,2°C in 2023 tot 8,9°C in 2003
natste dag: 19 mm in 1991
zonnigste dag: 7,5 uur in 1998
DATUMRECORDS 20 NOVEMBER KNMI-STATIONS
maximum-temperatuur: 17,1°C Ell in 2009 tot -2,9°C Maastricht in 1985
minimum-temperatuur: -10,0°C Dedemsvaart in 1971 tot 12,4°C Maastricht in 1994
natste dag: 21,3 mm Rotterdam in 1990
BIJZONDERHEDEN (MAANDAG) 20 NOVEMBER
Maandag 20 november totaal geen vergelijk met vorig jaar 20 november! In 2022 in de nacht naar 20 november tot 7 uur in de ochtend de laagste minimum-temperaturen van -8,3°C en -8,2°C op respectievelijk de KNMI-stations Twente en Deelen. Na 7 uur in de ochtend nog enige daling van temperatuur met -8,8°C en -8,5°C op respectievelijk de KNMI-stations Twente en Deelen. Aan de grond de laagste temperaturen tot in de ochtend van -11,0°C en -10,3°C op respectievelijk de KNMI-stations Twente en Hupsel en dat is strenge vorst. Het KNMI-station Hupsel had op waarnemingshoogte de laagste temperatuur van -7,8°C. De -8,8°C op het KNMI-station Twente werd de laagste temperatuur van november 2022.
Nu in het etmaal van maandag 20 november slechts 6 van de 34 KNMI-stations die nog net onder de 10°C doken met de minimum-temperatuur. Maandag 20 november was al weer het 17e etmaal van november met neerslag in de dubbele cijfers en het 22e etmaal op rij op een KNMI-station.
Onderstaande foto maakte ondergetekende van de Gelderse IJssel tussen Zutphen en Brummen die momenteel zeer hoog staat.
De nacht naar 20 november 2022 was voor november de koudste nacht sinds 23 november 1998 toen het KNMI-station Woensdrecht tot -11,0°C kwam. Voor alle maanden meegerekend was het de koudste nacht sinds 14 februari 2021 toen het KNMI-station Heino tot -12,3°C kwam. Voor Borculo was de nacht naar 20 november 2022 voor november de koudste nacht sinds 30 november 2016 toen het tot -7,3°C kwam. Alle maanden meegerekend was het voor Borculo ook de koudste nacht sinds 14 februari 2021 toen het -10,5°C werd. Verder voor Borculo met -7,2°C een nieuw minimum-record voor 20 november, het oude datumrecord voor 20 november was -6,3°C uit 1998. Verder voor Borculo ook een nieuw minimum-record voor de tweede decade van november, het oude minimum-record was -7,0°C van 15 november 1983.
In de nacht naar 20 november 2022 op 13 van de 34 KNMI-stations matige vorst en daarvan spreken we als de temperatuur uitkomt op -5,0°C en lager. In de nacht naar 20 november 2022 de eerste matige vorst van het herfstseizoen van 2022 en dat is vroeg voor de tijd van het jaar, gemiddeld genomen is dat pas begin december. Aan de grond kwam het op twee KNMI-stations tot strenge vorst en daarvan spreken we als de temperatuur uitkomt op -10,0°C en lager en dat waren Hupsel en Twente met respectievelijk -10,3°C en -11,0°C.
In het weekend van 19-20 november 2022 gingen de strooiwagens van Rijkswaterstaat voor het eerst in het herfstseizoen van 2022 regionaal op uitgebreide schaal weer op pad. In Twente gingen lokaal in de nacht naar 19 november in 2022 de strooiwagens al weer op pad.
De vorst in de nacht naar 20 november 2022 was genoeg om de poort van de ijsbaan van Winterswijk te openen voor een heerlijke ochtend op de schaats. De IJsvereniging van Winterswijk had daarmee evenals de twee jaren daarvoor de primeur van Nederland voor schaatsen op natuurijs. In 2021 was dat op 3 december en in 2020 op 30 november.
Voor het verdere laatste nieuws klik op: KNMI WEER WEERPLAZA
Onderstaande foto maakte Peter de Vries. Op de foto het uiterst zeldzame duinslakje, de foto is gemaakt in Cadzand-bad.
– In 2022 in het etmaal van 20 november de meeste neerslag vanaf middernacht tot in de avond 19 uur op de KNMI-stations Voorschoten en Wijk aan Zee met respectievelijk 11,3- en 10 millimeter. In de nachtelijke uren viel op de KNMI-stations geen neerslag en overdag op de KNMI-stations Voorschoten en Wijk aan Zee respectievelijk 11,3- en 9,8 millimeter. In Vilsteren viel nog sneeuw tot een sneeuwdek van vier centimeter.
– In 2021 op 20 november landelijk de hoogste temperatuur op het KNMI-station Wijk aan Zee met 12,1°C en dat werd bereikt in de nachtelijke uren. In Borculo was het maximum op 20 november 2021 11,1°C en dat werd ook bereikt even na middernacht, overdag was het maximum 10,9°C.
– In 2020 in de nacht naar 20 november op waarnemingshoogte tot 7 uur geen vorst met als minimum 1,1°C op de KNMI-stations Deelen en Hupsel. Na 7 uur daalde de temperatuur op het KNMI-station Eindhoven rond half negen nog tot 0,0°C en dat werd de laagste temperatuur van de KNMI-stations op waarnemingshoogte. Het KNMI-station Woensdrecht kwam rond half negen ook nog tot 0,7°C als minimum. Aan de grond grondvorst met op het KNMI-station Woensdrecht de laagste temperatuur van -1,4°C gevolgd door het KNMI-station Einhoven met -1,3°C. Het KNMI-station Hupsel had aan de grond -0,8°C en het KNMI-station Twente -0,4°C. Deze -0,4°C op het KNMI-station Twente werd voor middernacht bereikt, na middernacht meer bewolking in Twente.
– Temperaturen in 2020 op 20 november op de KNMI-stations nergens in de dubbele cijfers en dat was voor het eerst dat naseizoen. Zo kwam op het KNMI-station De Bilt met 8,5°C een eind aan 233 dagen van 10°C en hoger van 1 april t/m 19 november. Dat zijn vijf dagen meer dan het oude record uit 2011 van 27 maart t/m 9 november. Verder is 20 november 2020 de datum geworden waarop het recordlaat voor het eerst in het najaar de temperatuur onder de 10°C bleef.
Borculo kwam 20 november 2020 tot 9°C en daarmee ook voor het eerst onder de 10°C sinds 1 april en daarmee kwam er een eind aan 232 etmalen een temperatuur van 10°C en hoger. Voor Borculo de op één na langste periode, alleen in 2017 met 243 etmalen nog langer.
Lokaal in 2020 op 20 november autoruiten krabben. Toeval of niet, ook in 2019 op 20 november op diverse plaatsen autoruiten krabben. Onderstaande foto maakte Leen de Koning in Nieuwerkerk a/d IJssel op 20 november 2019.
– In 2019 in de nacht naar 20 november in nagenoeg het hele land lichte vorst, alleen de regio’s Den Helder, Lauwersoog en Vlissingen hadden op waarnemingshoogte geen vorst. Aan de grond op 10 centimeter boven het maaiveld had alleen Vlissingen geen vorst. De laagste temperatuur van -4,7°C op het KNMI-station Woensdrecht en aan de grond de laagste temperatuur op de KNMI-stations Cabauw en Gilze-Rijen met -6,0°C. De oostelijke KNMI-stations Hupsel en Twente hadden op waarnemingshoogte een laagste temperatuur van respectievelijk -3,0°C en -3,9°C en aan de grond -4,0°C en -5,8°C. In Borculo daalde de temperatuur tot -2,0°C en aan de grond tot -2,2°C. De -4,7°C van 20 november 2019 op het KNMI-station Woensdrecht werd ook de laagste temperatuur van de herfst van 2019.
Op 20 november in 2019 vond de eerste landelijke strooiactie van de winter van 2020 plaats en dat was vrij normaal als eerste keer. Op 31 maart 2020 werd voor het laatst uitgerukt om zeer lokaal op enkele bruggen te strooien.
– In 2019 op 20 november voor diverse KNMI-stations in het oosten en noordoosten een negatief etmaalgemiddelde en dat betekende de eerste koudepunten van het naseizoen. Zoals bekend is wordt het koudegetal berekend uit de som van het negatieve deel van het etmaalgemiddelde. De KNMI-stations Eelde, Heino, Hoogeveen, Marknesse, Nieuw Beerta en Twente hadden de eerste koudepunten. Het KNMI-station Eelde had daarbij de leiding met één koudepunt. In Borculo lukte dat nog niet met een etmaalgemiddelde van 0,5°C.
– In 2019 in Borculo op 20 november de zevende zonloze dag van de maand, in 2018 was 20 november de vijfde zonloze dag van de maand. In november 2020 in Borculo t/m 20 november slechts één zonloze dag, over dezelfde periode in november 2021 vier zonloze dagen, in november 2022 één zonloze dag en nu in november 2023 inmiddels vier zonloze dagen. Normaal voor Borculo is voor de hele maand november tien zonloze dagen. Verder was 20 november 2019 de dagelijkse gang van de temperatuur, de amplitude, ook niet erg groot. Borculo ging van een minimum van -2,0°C naar het maximum van 2,9°C en daarmee een amplitude van 4,9°C.
DE THERMISCHE UITSPATTINGEN VAN NOVEMBER
Voor Borculo is de hoogste temperatuur voor de tweede decade van november 17,1°C van 16 november 2006. In 2009 op 20 november bleef de hoogste temperatuur in Borculo steken bij 15,8°C, voor Borculo wel de warmste 20e november sinds 1981, het vorige record was 15°C van 20 november 1981, in 2016 met 13,3°C in Borculo op 20 november de op twee na warmste 20 november, alleen 1981 en 2009 hadden een hoger maximum.
November 2015 had op 20 november pas de tweede dag onder de 10°C. Met andere woorden, van de 20 etmalen 18 etmalen boven de 10°C. Dat was toen al het hoogste voor november sinds 2009 die over de hele maand 19 etmalen van boven de 10°C had. Koploper is november 1994 met 25 etmalen van boven de 10°C over de hele maand. November 1991 kwam in Borculo niet verder dan één dag van boven de 10°C. November 2019 kwam in Borculo tot 11 etmalen van 10°C en hoger, november 2020 tot 22 etmalen van 10°C en hoger, november 2021 13 etmalen en november 2022 20 etmalen.
In 2015 op 20 november hadden we afscheid genomen van een hele zachte periode, de eerste- en tweede decade van november 2015 waren de warmste sinds 1901 voor het KNMI-station De Bilt. De eerste novemberdecade kwam op het KNMI-station De Bilt uit op 12,2°C en de tweede decade op 12,0°C. Het record voor de eerste novemberdecade was voor het KNMI-station De Bilt 11,3°C van november 2005. Het record voor de tweede novemberdecade was 11,1°C van november 1994. De periode 4- t/m 19 november 2015 was maar liefst 6°C warmer dan normaal en zo’n groot warmteoverschot was in Nederland in de herfstperiode nog nooit eerder voorgekomen.
Onderstaande foto maakte Frans Sijmons uit Klausheide van de winterjasmijn op 20 november 2015, die stond er toen nog vrolijk bij met de thermische verwennerij.
In 2017 en in 2016 rond deze tijd kwamen we tijdelijk in hele zachte lucht terecht, dat was in 2019 rond deze tijd niet aan de orde en in 2020 zaten we nog wel grotendeels in de zachtere lucht. In november 2021 deze dagen ook in zachtere lucht en in november 2022 een koud weekend van 19-20 november met matige vorst in de nacht naar 20 november. In 2016 voor Borculo de op één na warmste 21 november met 13,8°C. De warmste 21 november voor Borculo bleef 21 november 2009 met 16,4°C. Daarna volgde pas 21 november 2002 met 11,5°C die sinds 2016 een plaats was gezakt. In 2017 in Borculo op 23 november nog 14,8°C en daarmee een datumrecord voor 23 november, dat stond nog op 14,7°C van 23 november 2003. Het decaderecord voor de derde novemberdecade bleef wel staan voor 25 november 2006 met 17°C.
Voor november niet zo bijzonder dat de temperatuur een thermische opleving kent, dat gebeurt wel vaker. Op 20 november 2009 gingen de thermische registers helemaal open en niet alleen in Nederland!
In 2009 best een bijzonder etmaal van 20 november. In de nacht naar 20 november 2009 lag het hoogste en laagste minimum in het zuiden van het land en dat verschil was best aanzienlijk. Het KNMI-station Ell in Limburg kwam tot 4,6°C als minimum en het KNMI-station Woensdrecht in Brabant noteerde 11,4°C als minimum. Overdag op 20 november 2009 gingen de thermische registers voor de tijd van het jaar helemaal open. De hoogste temperatuur die ooit in Nederland werd gemeten in de tweede decade van november is 20°C en dat werd gemeten op 12 november 1926 op het inmiddels opgeheven KNMI-station Sittard. Daar kwam het KNMI-station Ell nog het dichtste in de buurt op 20 november 2009 met 17,1°C. Maar toen in 1926 was dat op 12 november en in 2009 zaten we wel acht dagen later. Zo werd het op 22 november 1929 op het KNMI-station Maastricht 18,8°C en deze datum is beter te vergelijken met 20 november 2009. Tot 2006 was 22 november 1929 met 18,8°C ook de hoogste temperatuur voor de laatste decade van november voor Nederland. Dit record sneuvelde in 2006 toen het nog wat later op 25 november op de KNMI-stations Ell en Maastricht 18,9°C werd.
Overigens werd door de homogenisatie van data door het KNMI in 2016 de temperatuur van 18,8°C van 22 november 1929 op het KNMI-station Maastricht herleid tot 17,9°C.
Hieronder het officiële Duitse weerstation in Freudenstadt in het Zwarte Woud waar een nieuw decaderecord werd gemeten op 20 november 2009.
Niet alleen in Nederland hoge temperaturen op 20 november 2009, wat te denken van Duitsland en in het Alpengebied. De warmte zat met name hogerop als gevolg van een inversie en daarmee bedoelen we dat de temperatuur niet verder daalt naarmate men hogerop komt in de atmosfeer. Zo was het in de ochtend van 20 november 2009 op de 1000 meter hoge Hohenpeißenberg zelfs 16°C en daarentegen in Altenstadt in het dal slechts 4°C. In Brand in Vorarlberg op een hoogte van 1040 meter was het zelfs 18°C. In Freudenstadt in het Zwarte Woud op een hoogte van ruim 800 meter was het 20 november 2009 ook nog 16,4°C en dat was goed voor een nieuw decaderecord aldaar, het vorige record was 16,2°C.
In de week voor 20 november 2009 werden in het Alpengebied ook al temperaturen gemeten tot 22°C aan toe. In Bynov in het zuidwesten van Tsjechië werd het 17 november 2009 ook al 20,4°C. Het zuidwesten van de Bohemen beleefde zelfs de warmste novemberdagen in 50 jaar.
EEN DUIK IN HET VERLEDEN
In 2018 vanaf later op de middag van 20 november in het noordoosten/oosten van het land (natte) sneeuw, o.a. in Emmen en Ter Apel en ook in Borculo.
In 2017 op 20 november regende het in Nederland over het etmaal gemiddeld genomen 12 uur, het KNMI-station Hupsel kwam zelfs tot 16 uur met regen. In Borculo regende het toen 13,5 uur.
Op 20 november 2016 een zuidwesterstorm, het KNMI-station Vlissingen kon even na 11 uur als eerste melding maken van windkracht negen, storm! IJmuiden kwam enige tijd later zelfs tot windkracht 10 en dat is een zware storm. Ook op het IJsselmeer werd tijdelijk windkracht negen bereikt, oftewel stormkracht. De hoogste windstoot werd gemeten op het kuststation IJmuiden met 122 kilometer per uur. Ook in het binnenland zware windstoten, zo kwam het KNMI-station Deelen tot 100 kilometer per uur. De oostelijke KNMI-stations Hupsel en Twente kwamen respectievelijk tot 71- en 85 kilometer per uur. In Borculo was de hoogste windstoot begin van de middag met 60 kilometer per uur.
Onderstaande foto maakte Ilja ter Bogt uit Zieuwent, daar ging 20 november 2016 door de harde wind de trampoline de lucht in.
Onderstaande foto maakte Gerard Kiewiet uit Zuidhorn in de middag van 20 november 2015, daar viel de ene na de andere bui afgewisseld met zon met als resultaat regenbogen.
In de nacht naar 20 november 2014 minimum-temperaturen van 1,4°C op het KNMI-station Terschelling tot 7°C op de KNMI-stations Hoek van Holland, Hoogeveen en Hupsel. Aan de grond had het KNMI-station Terschelling -1,1°C en het KNMI-station Volkel -0,2°C.
Onderstaande foto is afkomstig uit Amerika, daar lag op sommige plaatsen 180-200 centimeter sneeuw rond 20 november 2014! Dan te bedenken dat een aantal dagen later de temperatuur zou oplopen tot 9°C en daar kan de sneeuw niet goed tegen met als gevolg ernstige overstromingen.
In 1998 op 20 november in Twente een ijsdag met een maximum-temperatuur net onder het vriespunt en in de nacht matige vorst.
In 1997 was 20 november de dag van de ijzel op de bovenleidingen bij de NS. Vooral in Noord-Holland waren er toen veel vertragingen en hingen de ijspegels aan de leidingen.
In 1981 op het KNMI-station De Bilt met 15,3°C altijd nog de hoogste temperatuur voor De Bilt op 20 november sinds 1901. Op het KNMI-station Eindhoven werd het 16,9°C de hoogste temperatuur voor Eindhoven op 20 november.
Op 20 november 1971 op het inmiddels opgeheven KNMI-station Dedemsvaart -10°C als minimum-temperatuur.
Op 20 en 21 november 1965 werd het noorden van het land getroffen door een sneeuwstorm. De sneeuw stoof in duinen tot wel 1,5 meter hoog. Veel dorpen werden van de buitenwereld afgesloten.
In 1902 op 20 november op het KNMI-station De Bilt temperaturen van -9,0°C als minimum-temperatuur, 0,2°C als maximum-temperatuur en het etmaalgemiddelde van -5,7°C. Daarmee zijn de minimum-temperatuur en het etmaalgemiddelde datumrecords voor De Bilt. De minimum-temperatuur als datumrecord geldt ook voor 20 november 1971. Op het opgeheven KNMI-station Winterswijk was de laagste temperatuur op 20 november 1902 -9,1°C.
Onderstaande foto maakte Ed Aldus uit Barendrecht 20 november 2012 vanaf de Euromast, de skyline van Rotterdam.
HERFSTSTORMEN
Op 20 november 2016 de eerste herfststorm van 2016, in 2015 kwam het op 29 november al voor de vierde storm van het herfstseizoen van 2015, de vorige drie waren op 15 november, in de nacht van 17- op 18 november en kort daarop van 18- op 19 november. In de herfst van 2017 drie stormen aan de kust en in de jaren 2018 t/m 2022 geen storm aan de kust. In de huidige herfstperiode inmiddels twee stormen.
Stormen kan het in Nederland in het hele jaar, maar de ervaring heeft geleerd dat de periode van storm de voorkeur heeft voor oktober t/m maart. Dit is niet zo verwonderlijk, want stormen worden veroorzaakt door de toename van het temperatuurverschil tussen het noordelijke en zuidelijke deel van het Noordelijk Halfrond. Deze begint in september al toe te nemen en wordt serieus van belang in de periode oktober t/m maart. In die periode zijn ook de luchtdrukverschillen het grootst en dat veroorzaakt weer een toename van depressie-activiteit met in de regel ook meer wind. Van belang hierbij is ook een krachtige straalstroom op een hoogte van 9-10 kilometer, dan kan werkelijk de ene na de andere stormdepressie de westkust bereiken.
Bedenk wel dat een lage barometerstand geen garantie is voor storm, daarvoor moet op onderling niet al te grote afstand de luchtdrukverschillen groot zijn.
Hieronder ziet U een tabel met de windsterktes, de snelheid wordt gemeten over 10 minuten.
November wordt vaak de stormmaand bij uitstek genoemd. Zware stormen in het verleden deden zich voor op 13 november 1972, 1961, 1928 en ook in 1940. Maar wist U dat de enige storm van de vorige eeuw die een uurgemiddelde had van windkracht 12 in Nederland in september was en wel op 6-7 september 1944. Het hoogste uurgemiddelde van de eeuw leverde die storm in september 1944 met 122 kilometer per uur en een maximale windstoot van 175 kilometer per uur. Dit werd gemeten op het KNMI-station Vlissingen. In Vlissingen werd zelfs de windmeter vernield. Het was ook de enige keer dat men in Nederland officieel mocht spreken van een orkaan, daarvan spreken we bij windkracht 12. Het was een erg vroege herfststorm toen in 1944. Opvallend is dat na september 1944 de maand september niet meer in de lijst van zware stormen met tenminste windkracht 10 voorkomt. We moeten terug naar 1967 voor de vroegste en zwaarste herfststorm met toen op 17 oktober windkracht 10 en gemiddeld 97 kilometer per uur en dat werd gemeten te IJmuiden.