SEPTEMBER KAN AL BEHOORLIJK KOUDE NACHTEN OPLEVEREN!
TEMPERATUURVERSCHILLEN IN SEPTEMBER!
BIJZONDERHEDEN 4 SEPTEMBER
Voor weer-info klik op onderstaande links:
KNMI WEERVERTELLER WEERPLAZA WEERONLINE KMI-BELGIE WEER.NL WEERNIEUWS-VERWACHTING
Voor extremen etmaal KNMI-stations en het weer een jaar geleden klik op onderstaande links:
temp/neerslag dag/nacht temp/neerslag/wind uren zon een jaar geleden: De Bilt
Donderdag 4 september had het KNMI-station Gilze-Rijen de grootste amplitude van de KNMI-stations, m.a.w. de grootste dagelijkse gang van de temperatuur. Het KNMI-station Gilze-Rijen ging tot 18 uur landelijk van de laagste temperatuur 14,8ºC naar landelijk de hoogste temperatuur 24,0ºC. Daarmee een thermische sprong van 9,2ºC. Het KNMI-station Gilze-Rijen kwam van alle KNMI-stations tot 18 uur als enige met de minimum-temperatuur onder de 15ºC uit. Maar donderdagavond werd de laagste temperatuur van het etmaal van donderdag 4 september bereikt met 13,9ºC op het KNMI-station Herwijnen. De laagste temperatuur op het KNMI-station Gilze-Rijen daalde donderdagavond ook nog naar 14,7ºC.
In 2023 vanaf 4 september nog een hele bijzondere periode voor Nederland. Het KNMI-station De Bilt had van 4 t/m 11 september 2023 maar liefst acht zomerse dagen op rij en daarvan twee dagen zelfs tropisch. Het KNMI-station De Bilt kwam daarmee net een dag te kort voor de eerste landelijke hittegolf in augustus 2023. Het KNMI-station Eindhoven kwam tot een reeks van zes tropische dagen op rij. Het septembergemiddelde kwam op het KNMI-station De Bilt uit op 17,5ºC tegen normaal 14,7ºC. Sinds het begin van de 20e eeuw is september alleen in 2006 nog iets warmer geweest met een maandgemiddelde van 17,9ºC. September 2023 bleef net onder het gemiddelde van augustus 2023 met 17,6ºC tegen normaal 17,9ºC. Ook het aantal warme dagen in september 2023 was heel bijzonder met totaal 22 dagen van 20,0ºC en hoger tegen normaal 12 warme dagen. Slechts drie keer waren er in september meer warme dagen, september 1999 had 24 warme dagen en september 2006 en september 2016 beide 26 warme dagen. In september 1949 en september 2021 telde het KNMI-station De Bilt ook 22 warme dagen.
In 2024 in het etmaal van 4 september landelijk de laagste minimum-temperatuur 13,8°C en de hoogste maximum-temperatuur 23,1°C op respectievelijk de KNMI-stations Westdorpe en Rotterdam. De meeste neerslag viel op het KNMI-station Eelde met 11,2 millimeter en de meeste zonuren op het KNMI-station Ell met 3,1 uur.
In de nachtelijke uren naar 4 september 2024 viel op het KNMI-station Schiphol 12,2 millimeter en overdag op het KNMI-station Nieuw Beerta 10,6 millimeter. Het KNMI-station Twente bleef op 4 september 2024 zonloos.
In 2023 in het etmaal van 4 september landelijk de laagste minimum-temperatuur 8,0°C en de hoogste maximum-temperatuur 26,9°C op respectievelijk de KNMI-stations Eelde en Westdorpe. Neerslag viel er niet over het etmaal van 4 september 2023 op de KNMI-stations. De meeste zonuren op het KNMI-station Terschelling met 12,4 uur.
In 2023 bereikten alle KNMI-stations de 20°C en daarmee werd de grens van een warme dag bereikt, de laagste maximum-temperatuur was 23,0°C op het KNMI-station Den Helder.
Onderstaande foto maakte Peter de Vries.
– In 2022 op 4 september in Borculo met 28,3°C als maximum-temperatuur een nieuw datumrecord, het vorige datumrecord stond op 27,6°C van 4 september 1999. De KNMI-stations bereikten allemaal de grens van 20°C voor een warme dag, de laagste maximum-temperatuur was 23,5°C op het KNMI-station Vlieland.
– In 2021 op 4 september de laagste temperaturen in de provincie Overijssel met op het KNMI-station Heino als enige van de KNMI-stations onder de 10°C met 9,6°C.
– Voor Borculo werd op 4 september 2018 de 121e warme dag van 2018 en daarmee toen een evenaring van het record van de jaren 1982 en 2016. Ook werd het voor Borculo de 75e zomerse dag van 2018, toen al 18 zomerse dagen meer dan het oude record van 57 zomerse dagen in 2006. Wel een groot verschil met 2021 en 2020, in 2020 t/m 4 september telde Borculo 105 warme dagen en 40 zomerse dagen en in 2021 91 warme dagen en 29 zomerse dagen. Het jaar 2018 is nog steeds recordhouder met warme dagen over het hele jaar met 146 warme dagen.
– De zomer van 2018 was met 752 uur zon tot de zomer van 2022 de zonnigste zomer sinds het begin van de automatische zonurenregistratie, de zomer van 2022 nam dat stokje over met 826 uur zon. De zomer van 2019 kwam in Borculo tot 730 uur zon, de zomer van 2020 tot 605 uur, de zomer van 2021 tot 145 uur zon, de zomer van 2023 tot 691 uur zon, de zomer van 2024 tot 637 uur zon en de laatste zomer van 2025 telde 652 uur zon. Normaal voor Borculo is in de zomer rond 580 uur zon. De zomers van 2016 en 2017 kwamen niet zover met respectievelijk 563- en 541 uur zon.
De zomers van 2018, 2019 en 2020 hebben de Achterhoekse wijnbrouwers goed gedaan, in de zomer van 2021 een stuk minder en de zomers daarna deden het ook weer goed met het aantal uren zon. In september kunnen de wijnbrouwers ook best wat zon gebruiken. Onderstaande foto maakte ondergetekende op donderdag 4 september 2025, de druiven stonden in de zon in de Achterhoek.
TEMPERATUURVERSCHILLEN IN SEPTEMBER
September is zo’n typische nazomermaand met soms temperaturen die ver uit elkaar kunnen liggen. In 2006 bijvoorbeeld hoge minimum-temperaturen op 6 september, op het KNMI-station Ell in Limburg zelfs 18,1°C en ook het Achterhoekse KNMI-station Hupsel zat met een minimum van 17,9°C daar niet ver onder. Borculo bereikte op 6 september 2006 met een minimum-temperatuur van 17,8°C tot dan zelfs het hoogste minimum voor een september-etmaal sinds 1981. Maar dat record sneuvelde in september 2011! In de nacht naar 4 september 2011 in Borculo een laagste temperatuur van 19,2°C en dat is nu nog het hoogste minimum voor een september-etmaal sinds 1981 voor Borculo. In september 2018 op 4 september kwam het KNMI-station Vlissingen niet lager dan 18,4°C en daarmee het hoogste minimum van september 2018.
In 2007 hele andere temperaturen, zo daalde de temperatuur in de nacht van 4 september 2007 op het KNMI-station Heino tot 5,7°C. Aan de grond daalde de temperatuur op het KNMI-station Soesterberg toen tot 2°C, bijna grondvorst! Overigens kan het begin september al behoorlijk koud zijn, op 4 september 1977 kwam het op diverse plaatsen al tot wat nachtvorst met op het KNMI-station De Bilt -0,2°C op 10 centimeter boven het maaiveld.
September 2018 kende ook heel wat koude nachten en dat begon al gelijk op 1 september met 4,5°C op het KNMI-station Twente en aan de grond grondvorst met -0,4°C. Op het KNMI-station Twente op 14 september 2018 grondvorst met -0,7°C, op 25 september 0,1°C op waarnemingshoogte en -2,8°C aan de grond, op 26 september -0,4°C aan de grond. De eerste vorst op waarnemingshoogte werd in de herfst van 2018 bereikt op 29 september op het KNMI-station Twente met -0,8°C en aan de grond -4,6°C. De laagste temperatuur van september 2018 werd bereikt op 30 september op het KNMI-station Twente met -1,5°C en aan de grond -4,4°C op het KNMI-station Eindhoven. In september 2019 op 18 september landelijk de eerste grondvorst met -0,9°C op het KNMI-station Gilze-Rijen. De laagste temperatuur in september 2019 werd gemeten op 19 september met 1,2°C op het KNMI-station Twente en aan de grond -1,6°C. In september 2020 de laagste temperatuur van 3,1°C op 26 september op het KNMI-station Eelde en aan de grond 1,0°C. September 2021 had de koudste nacht naar 21 september met 3,1°C op het KNMI-station Twente en aan de grond op het KNMI-station grondvorst met -0,2°C. Daarentegen op 9 september 2021 de hoogste temperatuur op het KNMI-station Nieuw Beerta met 28,5°C. September 2022 had nog vijf nachten met grondvorst op een KNMI-station met de laagste temperatuur van 1,2°C op het KNMI-station Twente op 29 september en aan de grond -0,8°C. September 2023 had geen grondvorst op de KNMI-stations, wel de warmste septembernacht voor Nederland op 10 september met op het KNMI-station Vlissingen als laagste temperatuur 21,1°C. September 2024 had drie nachten met grondvorst op een KNMI-station met de koudste nacht op 29 september met op het KNMI-station Woensdrecht 1,5°C en aan de grond -0,5°C op het KNMI-station Ell. Maar september 2024 ging tropisch van start met op 1 september 32,3°C op het KNMI-station Maastricht.
De laagste temperatuur voor 4 september voor het KNMI-station De Bilt is 3°C uit het jaar 1923. Door de homogenisatie van data door het KNMI is dit minimum sinds 2016 herleid tot 2,2°C.
Onderstaande foto maakte Frans Sijmons, het was in 2013 een bijzonder goed eikeljaar. Heerlijk voor de zwijnen en daardoor “heerlijk” voor de jagers. In ieder geval was het goed te zien het aanwas van de eikels van de eiken. In september 2018, september 2019 en ook nu in september 2020 liggen er ook al heel wat eikels op de fietspaden.
EEN DUIK IN HET VERLEDEN
Onderstaande foto’s maakte Tinus Beckers in de omgeving van Lichtenvoorde in 2020 op 4 september van de droogte, totaal uitgedroogde maïs en een kurkdroge sloot. Nu is de situatie niet zo erg als in 2020 rond deze tijd, maar lokaal heeft de maïs ook nu een behoorlijke tik gehad van de droogte en komt de kleur “geel” zo hier en daar weer tevoorschijn. Verder ook nu veel sloten die ook zo goed als droog staan.
In 2018 in de nacht naar 4 september lokaal pittige regen-/onweersbuien met neerslag tot in de dubbele cijfers. Zo viel in de regio Berghem-Oss rond 28 millimeter. De topper was wel in de nachtelijke uren in Hengelo (O) met 33 millimeter met stevig onweer. De meeste neerslag op de KNMI-stations viel in Herwijnen met 13 millimeter, elders in de Betuwe viel in Andel 20 millimeter en in Veen 23 millimeter.
Op 4 september 2016 viel op Ameland 46 millimeter. In Nijkerk kwam het tot een valwind die veel schade veroorzaakte, in Doesburg blikseminslag in een kerk.
Op 4 september 2015 viel op het KNMI-station De Bilt 41 millimeter neerslag over het hele etmaal. Dit is de op twee na hoogste septemberaftapping sinds 1906. Dit was alleen hoger in september 1932 met 43 millimeter en in september 2013 met 44 millimeter.
In 2007 op 4 september overdag een kille dag met in Borculo slechts een maximum van 16,8°C. In slechts drie jaren was het maximum op 4 september in Borculo nog lager en wel in 1989, 1992 en 1993. Het dieptepunt was in 1992 met op 4 september slechts 14°C.
Soms kan in september koude lucht al behoorlijk ver Europa intrekken. Zo bereikte koude lucht op 4 september 2007 ook het Alpengebied, toen lag er in de ochtend van 4 september sneeuw in Tirol. Op de Zugspitze lag al 25 centimeter verse sneeuw!
In 2004 op 9 september op het KNMI-station Arcen met 28,4°C de hoogste temperatuur van september 2004, dat moest wel gedeeld worden met 10 september toen het KNMI-station Ell ook 28,4°C bereikte.
In 1973 op 4 september op het KNMI-station Maastricht 31,9°C als maximum-temperatuur, deze temperatuur werd vanaf 2016 door de homogenisatie van data door het KNMI herleid tot 30,2°C.
Op 4 september 1948 viel op het KNMI-station Heino en in Vlagtwedde 28 millimeter en in de haven van Vlieland kwam het tot een zware windhoos.
In 1947 op 4 september viel in Assen 31 millimeter neerslag en in Vlissingen 28 millimeter. Op het KNMI-station De Bilt in 1947 van 8 augustus t/m 8 september 32 dagen op rij boven de 20°C.
Op 4 september 1941 op het KNMI-station De Bilt een zomerse dag met 25,1°C. Door de homogenisatie van data door het KNMI is dit maximum sinds 2016 herleid tot 23,6°C en daarmee geen zomerse dag meer.
Maar wat te denken van 4 september 1929 toen het 35,2°C werd op het KNMI-station Maastricht, altijd nog de warmste septemberdag voor Nederland. Door de homogenisatie van data door het KNMI is dit maximum sinds 2016 herleid tot 34,2°C.
In 2012 op 4 september een prachtige nazomerdag met in Borculo 11,5 uur zon en een hoogste temperatuur van 25°C. Voor het tweede jaar op rij mooie temperaturen op de 4e september, in 2011 werd het in Borculo op 4 september 23,9°C. Maar wel grote verschillen in uren zon, in 2011 op 4 september in Borculo nog geen twee uur zon en in 2012 op 4 september 11,5 uur zon. Op 4 september 2012 de eerste zomerse dag van september 2012.
Onderstaande foto maakte Peter de Vries op Schiphol, op de achtergrond duidelijk zichtbaar de grondmistbanken.
WOLKEN MAKEN
Een groep wetenschappers aan de Universiteit van Washington komen met een opmerkelijk plan op de proppen. Met behulp van boten willen ze wolken maken, om zo de opwarming van de aarde tegen te gaan. Het concept is redelijk eenvoudig. Enkele vloten met speciale schepen sproeien deeltjes zeezout in de lucht waardoor er makkelijker wolken kunnen worden gevormd. Die wolken zouden er dan voor zorgen dat zonlicht teruggekaatst wordt uit de atmosfeer, om zo de opwarming van de aarde te vertragen. Volgens de onderzoekers is dat hetzelfde principe als hoe de wolkensporen achter vliegtuigen gevormd worden. Met rond tien schepen willen ze nu proberen om op de oceaan over een lengte van rond 100 kilometer wolken te gaan maken.
Op onderstaande foto een prototype van het te gebruiken schip. (bron: University of Washington)
