TEMPERATUURRECORDS OP 5 SEPTEMBER EN DE ZUIDPOOL!
BIJZONDERHEDEN 5 SEPTEMBER
Voor weer-info klik op onderstaande links:
KNMI WEERVERTELLER WEERPLAZA WEERONLINE KMI-BELGIE WEER.NL WEERNIEUWS-VERWACHTING
Voor extremen etmaal KNMI-stations en het weer een jaar geleden klik op onderstaande links:
temp/neerslag dag/nacht temp/neerslag/wind uren zon een jaar geleden: De Bilt
Vrijdag 5 september het eerste etmaal van deze september de herfstmaand met niet op alle KNMI-stations een warme dag van 20°C en hoger. Het KNMI-station Vlissingen bleef als enige KNMI-station onder de warme grens van 20°C met 19,6°C als maximum-temperatuur tot 18 uur. Het was ook het eerste etmaal sinds 29 augustus met geen warme dag op alle KNMI-stations. Op 29 augustus kwam het KNMI-station Vlissingen ook niet tot de 20°C met 19,5°C.
Voor Borculo is de laatste dag van onder de 20°C 22 augustus met 18,2°C en daarvoor was dat 16 juli met 19,4°C. De langste periode met warme dagen dit jaar is voor Borculo 36 etmalen op rij. Dat was in 2024 58 etmalen op rij en de langste reeks warme dagen had Borculo in 2022 met 68 etmalen op rij.
In 2024 in het etmaal van 5 september landelijk de laagste minimum-temperatuur 13,0°C en de hoogste maximum-temperatuur 29,2°C op respectievelijk de KNMI-stations Voorschoten en Hoek van Holland. De meeste neerslag viel op het KNMI-station Westdorpe met zes millimeter en de meeste zonuren op het KNMI-station Nieuw Beerta met 10,7 uur.
Borculo begon 5 september 2024 met mist die in de eerste helft van de ochtend oploste. In 2024 op 5 september in Borculo een nieuw datumrecord voor de minimum-temperatuur met 15,7°C, het oude datumrecord stond op 15,5°C van 5 september 1983.
In 2024 op 5 september bereikten alle KNMI-stations de warme grens van 20°C met als laagste maximum-temperatuur 23,1°C op het KNMI-station Vlissingen.
In 2023 in het etmaal van 5 september landelijk de laagste minimum-temperatuur 11,1°C en de hoogste maximum-temperatuur 30,6°C op respectievelijk de KNMI-stations Hoogeveen en Maastricht. De meeste neerslag viel op het KNMI-station Hoogeveen met 0,1 millimeter en de meeste zonuren op het KNMI-station Eelde met 12,5 uur.
In 2023 op 5 september in Borculo een datumrecord voor het aantal uren zon met 13,2 uur, het oude datumrecord stond op 12,9 uur zon van 5 september 2005. In het etmaal van 5 september 2023 bereikten alle KNMI-stations de 20°C de grens voor een warme dag met de laagste maximum-temperatuur 23,8°C op het KNMI-station Lauwersoog.
In de nacht naar 5 september 2021 een flinke afkoeling met de laagste temperatuur in het zuiden van Drenthe en Twente. Het KNMI-station Twente had 6,5°C op waarnemingshoogte en het KNMI-station Hoogeveen 6,9°C. Aan de grond was het KNMI-station Twente ook de koudste met 2,5°C gevolgd door de KNMI-station Hupsel en Heino met 3,3°C. Het hoogste minimum kwam van het KNMI-station Lauwersoog met 15,0°C. Landelijk bleef het nagenoeg droog, de KNMI-stations Leeuwarden en Volkel hadden nog 0,1 millimeter aan neerslag. Overdag op 5 september 2021
nagenoeg het hele land rond 12 uur zonneschijn, alleen kwam het KNMI-station Nieuw Beerta niet verder dan 5,5 uur zonneschijn. De hoogste temperaturen in het zuidoosten van Zeeland en in het noorden van Limburg met 25,2°C op het KNMI-station Westdorpe en 25,1°C op het KNMI-station Arcen. Dit waren ook de enige KNMI-stations die de zomerse grens van 25°C overschreden. Daarentegen in het noorden van het land op de KNMI-stations Lauwersoog en Terschelling als enige onder de 20°C met respectievelijk 19,6°C en 19,9°C.
Onderstaande foto maakte Arie Verrips op het landgoed Paltz bij Soesterberg, ook daar staat de heide er mooi bij in het toch wel vrij heuvelachtig gebied.
– In 2022 op 5 september op 16 KNMI-stiatons een tropische dag, zelfs op het KNMI-station Wijk aan Zee. Voor de KNMI-stations Wijk aan Zee en Rotterdam pas de vijfde tropische dag in september sinds het begin van de metingen daar, op het KNMI-station Arcen al 15 tropische dagen in september sinds 1990 en op het KNMI-station Maastricht 43 tropische dagen sinds 1906.
– In 2018 voor Borculo op 5 september de 122e warme dag van 2018 en daarmee werd 2018 de nieuwe recordhouder in warme dagen. De jaren 1982 en 2016 werden daarmee gepasseerd met 121 warme dagen over het hele jaar. Het jaar 2018 kwam over het hele jaar tot 146 warme dagen.
– In 2018 in de avond van 4 september in het Limburgse Lottum een plensbui met 20 millimeter. In de nacht naar 5 september 2018 zware (onweers)buien in het westen en midden van het land. Daarbij ook op enkele plaatsen blikseminslagen in woningen, o.a. in Kudelstaart. In de nacht naar 5 september 2018 op het KNMI-station Cabauw 32 millimeter, in de regio Woerden-Bodegraven viel rond 40-50 millimeter en dat liep overdag verder op tot 71 millimeter in Woerden en in Bodegraven tot 60 millimeter. Om 10 uur in de ochtend was er op de KNMI-neerslagstations Zegveld en Benschop respectievelijk al 72- en 110 millimeter gevallen. Even na halverwege de middag had Boskoop ook al 105 millimeter. Het KNMI-station Schiphol ving de meeste neerslag op van de KNMI-stations overdag met 44 millimeter.
In 2018 op 28 augustus viel in Kudelstaart 84 millimeter regen met 8 uur onweer, in Uithoorn viel 109 millimeter, in Boskoop 119 millimeter en in Benschop 107 millimeter.
– In 2017 op 5 september op het KNMI-station Vlissingen met 17,5°C als minimum het hoogste minimum van de maand.
Onderstaande foto maakte Peter de Vries van een droog gevallen varkenspoel in het Amsterdamse Bos in september 2021. Voor de varkens was er slecht nieuws, de poel bleef nog lang droog staan.
HOOGSTE TEMPERATUREN
In 2017 op 5 september op het KNMI-station Maastricht met 24,9°C de hoogste temperatuur van september 2017. In september 2018 kwam de temperatuur hoger uit met de hoogste temperatuur en wel met 30,0°C op het KNMI-station Maastricht op 18 september. In september 2019 was landelijk de hoogste temperatuur 28,4°C op het KNMI-station Maastricht op 22 september. In september 2020 landelijk de hoogste tempratuur op 15 september met op het KNMI-station Gilze-Rijen 35,1°C. In september 2021 landelijk de hoogste tempratuur op 9 september met op het KNMI-station Nieuw Beerta 28,5°C. In september 2022 landelijk de hoogste tempratuur op 5 september met op de KNMI-stations Eindhoven en Gilze-Rijen 32,0°C. In september 2023 landelijk de hoogste tempratuur op 10 september met op het KNMI-station Ell 32,2°C. In september 2024 landelijk de hoogste tempratuur op 1 september met op het KNMI-station Maastricht 32,3°C.
Deze maand is t/m vrijdag 5 september landelijk de hoogste temperatuur 25,1°C van maandag 1 september op het KNMI-station Eindhoven.
In 2017 op het KNMI-station De Bilt op 5 september de 98e warme dag van 2017, over dezelfde periode in 2018 111 warme dagen, in 2019 92 warme dagen, in 2020 96 warme dagen, in 2021 80 warme dagen, in 2022 101 warme dagen, in 2023 93 warme dagen en in 2024 t/m 5 september 89 warme dagen.
Overigens kwam de zomer van 2017 tot 75 warme dagen op het KNMI-station De Bilt, in de zomer van 2018 tot 76 warme dagen, in de zomer van 2019 73 warme dagen, in de zomer van 2020 69 warme dagen, in de zomer van 2021 72 warme dagen, in de zomer van 2022 81 warme dagen, in de zomer van 2023 75 warme dagen, in de zomer van 2024 65 warme dagen en in de laatste zomer van 2025 78 warme dagen.
In 2013 op 5 september nog temperatuurrecords! Toen met een zuidoostelijke stroming aanvoer van zeer droge en zeer warme lucht voor de tijd van het jaar. Op het KNMI-station Ell werd het 32,7°C en daarmee toen de hoogste herfsttemperatuur sinds 1949. Dat record is al weer gesneuveld, de hoogste herfsttemperatuur voor Nederland staat nu op 35,1°C van 15 september 2020 op het KNMI-station Gilze-Rijen. Maar ook het laagste maximum van 26,6°C op 5 september 2013 op het KNMI-station Terschelling mocht er zijn. In Borculo op 5 september 2013 met 12,6 uur zon 31,5°C, de hoogste temperatuur voor 5 september sinds 1981.
Op 5 september 2013 zijn op diverse KNMI-stations toen dagrecords gebroken en dat was o.a. in Ell met 32,7°C, in Eindhoven met 32,6°C en in Wilhelminadorp en Hoek van Holland met 32,4°C. Ook op het KNMI-station in De Bilt kon een tropische dag worden bijgeschreven met 30,3°C en daarmee was het de warmste 5 september sinds 1949 toen De Bilt tot 34,2°C kwam! Door de homogenisatie van data door het KNMI is deze 34,2°C sinds 2016 herleid tot 32,6°C.
Het KNMI-station Maastricht kwam op 5 september 2013 tot een etmaalgemiddelde van 24,8°C. Dit was toen de op twee na hoogste landelijke waarde sinds 1900 en dat was alleen hoger in 1934 en 1949.
Op onderstaande foto het KNMI-station Ell in Limburg, daar op 5 september 2013 toen nog de hoogste herfsttemperatuur sinds 1949.
Maar september is een herfstmaand en dan zijn koele dagen ook heel goed mogelijk. Gerekend vanaf 1981 is de gemiddelde middagtemperatuur in Borculo voor de 5e september 20,2°C. In 2007 lukte dat bij lange na niet! Op het KNMI-station Leeuwarden werd het op 5 september 2007 niet warmer dan 14,2°C en op het KNMI-station Deelen bij Arnhem 14,3ºC. Met maximaal 15,3ºC registreerde De Bilt toen het laagste september-maximum sinds eind 2005. Op 29 en 30 september 2005 werd het in De Bilt niet warmer dan 15,2°C en 14,9ºC. Ook in Borculo was 5 september 2007 een bijzonder kille dag, zeker voor de tijd van het jaar met overdag slechts 15,5°C als maximum! Hiermee was de 5e september 2007 in Borculo de op één na koudste 5e september sinds 1981, alleen 5 september 1992 was met 13,5°C nog killer. Ook het etmaalgemiddelde van 10,5°C op 5 september 2007 in Borculo was wel bijzonder laag voor de tijd van het jaar. Er zijn maar twee jaren aan te wijzen waarin het etmaalgemiddelde na de zomerperiode nog vroeger lager uitkwam, dat was begin september 1989 en begin september 1992.
EEN DUIK IN HET VERLEDEN
Op 5 september 2017 hitte in Spanje met op de luchthaven Alicante/Elche 39,8ºC, niet eerder was het vanaf 1967 in september zo warm daar. Het record stond op 37,6ºC van 3 september 1999.
In de nacht naar 5 september 2007 een koude nacht met op het KNMI-station Deelen een laagste temperstuur van 3,2°C. Aan de grond op het inmiddels opgeheven KNMI-station Soesterberg toen 0,7°C, net geen grondvorst. Op veel plaatsen was het gras wit van de rijp en ook platte daken waren wit van de rijp. Ten zuiden van Eindhoven over de grens met België in Klein Brogel kwam het toen al tot grondvorst.
Onderstaande foto’s zijn van begin september 2007, linksonder wit berijpt dak in Borculo en rechtsonder al sneeuw in het Alpengebied.
In 2010 op 5 september een minimum van 4,7°C op het KNMI-station Ell.
In 1982 op het KNMI-station Eindhoven 28,8°C, op de inmiddels opgeheven KNMI-stations Venlo en Kapellebrug 29,4°C, op het KNMI-station Eelde 19,4°C, op het KNMI-station Leeuwarden 19°C, in Buren op Ameland 18,3°C.
Op 5 september 1987 in Losser 67 millimeter en daarbij kwam het tot noodweer. Het water van de wijk Het Rot baande zich een weg via de Bleek naar de Dinkel, alles werd op het land plat geslagen.
In 1973 op het inmiddels opgeheven KNMI-station Beek 31,3°C, op de opgeheven KNMI-stations Epen en Venlo 31,4°C, op het KNMI-station Volkel met 31,0°C de tiende tropische dag van 1973. Verder was 5 september 1973 de dag van het 25-jarig ambstjubileum van Juliana.
In 1971 op 5 september op het inmiddels opgeheven KNMI-station Soesterberg 3,6°C. Op het KNMI-station De Bilt daalde de temperatuur toen tot 4,4°C en dat is voor De Bilt nog de laagste temperatuur voor 5 september sinds 1901.
Op 5 september in 1949 met 34,2°C (herleid 32,6°C) op het KNMI-station De Bilt de warmste septemberdag voor De Bilt, minimum van 18,7°C en etmaalgemiddelde 24,6°C. Op het KNMI-station Gilze-Rijen en op het inmiddels opgeheven KNMI-station Buchten werd het met 34,8°C de hoogste temperatuur van de maand. Het KNMI-station Maastricht had een minimum van 20,9°C en daarmee de warmste septembernacht tot 14 september 2016 toen het KNMI-station Vlissingen een minimum had van 21,6°C. Het KNMI-station Maastricht had een etmaalgemiddelde van 26,5°C, dat was lange tijd het hoogste voor Nederland. Dat sneuvelde op 27 juli 2018 op het KNMI-station Eindhoven met een etmaalgemiddelde van 30,6°C. En ook deze laatste is gesneuveld en wel op 25 juli 2019 met 30,8°C op het KNMI-station Gilze-Rijen.
Tussen haakjes de herleide temperatuur sinds de homogenisatie van data door het KNMI sinds 2016.
In 1949 op 5 september op het inmiddels opgeheven KNMI-station Buchten 34,8°C, ook het KNMI-station Gilze-Rijen kwam tot 34,8°C.
Op het KNMI-station Maastricht op 5 september 1941 27,1°C en op het inmiddels opgeheven KNMI-station Gemert 27,8°C.
In 1939 op 5 september om 8 uur een ochtendaftapping op Schiermonnikoog van 3- en 4 september tot de ochtend van 5 september om 8 uur 68 millimeter.
Op 5 september 1935 viel in Enschede 37 millimeter, in Castricum 31 millimeter en in Alkmaar 30 millimeter.
ZUIDPOOL
Gaan wij richting de herfst op het noordelijk halfrond, op het zuidelijk halfrond loopt de winter teneinde. Zo ook op de Zuidpool, met het eind van de winter bereikt de ijsbedekking ook zijn maximum op de Zuidpool. Zo is de ijsbedekking de laatste jaren begin september op de Zuidpool rond de 15-16 miljoen vierkante kilometer! Of de ijsbedekking op de Zuidpool werkelijk toeneemt, daarover zijn de klimaatonderzoekers het niet helemaal met elkaar eens. Netto lijkt de ijsbedekking op de Zuidpool wel toe te nemen, maar dat vraagt wel om enige toelichting. Aan de randen van de Zuidpool warmt het wel op en het aanwezige ijs daar smelt wel en de gletsjers die daar uitkomen gaan hierdoor ook sneller stromen. Hierdoor drijft er ook landijs af richting het opwarmende water rondom de Zuidpool. Maar vergeet niet dat het op de Zuidpool extreem koud is en al zou de temperatuur daar wat stijgen dan heeft dat wel tot gevolg dat er meer sneeuw valt. Men denkt dan ook dat langs de randen van de Zuidpool wel ijs verdwijnt en daarentegen zal landinwaarts de ijskap alleen maar blijven aangroeien.
Het ijsoppervlak op de Zuidpool heeft bijna zijn hoogste bedekking bereikt sinds het begin van de metingen in 1979. Het historisch maximum dateert vanuit het jaar 2000 met een ijsbedekking van over de 16 miljoen vierkante kilometer. De klimaatonderzoekers waren totaal verrast door deze toename van de ijsmassa op de Zuidpool.
In 2006 heeft men nog een poging gedaan om het record van 1912 te breken met het bereiken van de meest zuidelijke positie in de Zuidpool-regio per schip. Maar dit mislukte, in 1912 kwam men tot 78°41′ zuidelijke breedte en in 2006 tot 78°40′ zuidelijke breedte.
Het bereiken van het meest zuidelijke punt in 1912 gebeurde met het schip “Fram”, dat staat voor voorwaarts. Hieronder ziet U een schaalmodel van Fram.
De poging in 2006 werd gedaan met het schip “Kapitan Khlebnikov”, hieronder een tweetal foto’s daarvan.
Over de exacte oorzaak waarom de ijsmassa op de Zuidpool wel toeneemt en op de Noordpool niet zijn de “geleerden” nog niet over uit. Maar één van de oorzaken waarom de ijsmassa op de Noordpool sterk afneemt is zeker te wijten aan de explosieve economische groei van landen als China en India en daarmee de concentratie CO2. Deze worden met de heersende wind in de hogere delen van de atmosfeer richting de Noordpool getransporteerd, de regio van de Zuidpool zou hier veel minder last van hebben.
De algemene verwachting is wel dat warmer weer steeds normaler gaat worden. Recentelijk is een vermoeden wetenschappelijk bevestigd dat de Noordpool en Zuidpool samen een soort thermisch balans vormen. Hierdoor wordt de ene warmer en koelt de ander af. Het feit dat de twee polen elkaar compenseren, bevestigt ook het feit dat de laatste 30 jaar de Noordpool langzaam warmer wordt en smelt, terwijl gelijktijdig de Zuidpool afkoelt en de ijsmassa daar fors toeneemt. Dit betekent dat de komende decennia forse klimaatwijzigingen te verwachten zijn, waarbij het noordelijk halfrond opwarmt en vochtiger wordt, terwijl het zuidelijk halfrond afkoelt en droger wordt. De aanhoudende droogte in Australië en de ijsbergen voor de kust van Nieuw Zeeland zijn daar al het gevolg van. De ommekeer in het wereldklimaat betekent voor Nederland warme zomers en zachte winters met meer regen en sneeuw. Nederland zal zich ook moeten inrichten op de doorstroom van een grotere hoeveelheid water dat afkomstig is uit het Europese achterland als gevolg van toenemende regenval en smeltende gletsjers. Daartegenover staat dat de vrees voor een rampzalige stijging van de zeewaterspiegel wordt weggenomen. De ijsmassa op de Zuidpool zou gemakkelijk alles kunnen opnemen wat er smelt op het noordelijk halfrond. Maar ook over dit laatste zijn alle “geleerden” het lang niet eens met elkaar.